چکیده:
سرمایه اجتماعی یکــی از مفاهیم مهم و کاربردی در بســیاری از علوم انســانی نظیر اقتصاد، مدیریت، علوم اجتماعی، و علوم سیاسی می باشد. در این تحقیق، موضوع سرمایه اجتماعــی را از دیدگاه آیات قرآن و اصول اســلامی بررســی می کنیم. با بررســی اصول اسلامی مانند وحدت، اخوت، عدالت، تعاون، مشورت، مصابره و مرابطه، تکافل اجتماعی و همین طور فضایل اخلاقی نظیر صداقت، وفای به عهد، حســن ظن، خوشرویی و ... در می یابیم که اجرای اصول اسلامی بر انواع و سطوح مختلف سرمایه اجتماعی تاثیر زیادی دارد و علاوه بر آن به نظر می رســد که پیاده شــدن این اصول موثرترین روشــی اســت که می تواند سرمایه اجتماعی را به بالاترین سطح ممکن آن برساند. سرمایه اجتماعی اسلامی در بعد شــناختی، براســاس اصول وحدت و اخوت، و بســیاری از فضایل اخلاقی، و در بعد ســاختاری براساس اصولی نظیر تعاون، مصابره و مرابطه، مشورت، تکافل اجتماعی، و جنبه اجتماعی بســیاری از دستورات اسلام شکل می گیرد. گسترش و تعمیق اعتقادات و فرهنگ اســلامی، و گســترش مشــارکت اجتماعی مردم در امور مختلــف، دو راهکار مهم برای افزایش ســرمایه اجتماعی اسلامی می باشند. الگوی اسلامی مشارکت اجتماعی، اشــکالات الگوهای غیر اســلامی را حل می کند و مشــارکت اجتماعی با الگوی اسلامی می تواند تاثیر عمده ای بر رشد و توسعه جامعه اسلامی داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
در دین اسلام با توجه به چارچوب های اعتقادی و برنامه های ویژه برای آرامش و تعالی روحی انسان ها، مسلمانان به گونه ای تربیت می شوند که بسیاری از ارزش ها و صفات اخلاقی در آنها به صورت درونی در می آید که این صفات تاثیر زیادی بر کیفیت و کمیت روابط اجتماعی آنها دارد.
در مجموع می توان نتیجه گرفت که اسلام تاکید فراوانی بر اتحاد و یکپارچگی جامعه اسلامی(اصل وحدت)، فعالیت گروه های اجتماعی در مورد فعالیت های مفید و در چارچوب دستورات الهی(اصل تعاون)، و گسترش روابط سالم میان مسلمانان با هدف اتحاد و وصل کردن نیروهای آن ها(مصابره و مرابطه)دارد.
6- تاثیر اصول اسلامی بر سطوح سرمايه اجتماعي: پیاده شدن اصول اسلامی می تواند بر روابط انسانها در سطوح مختلف تاثیرگذار باشد که در این بخش به بررسي آنها مي پردازيم: سطح خرد: سرمايه اجتماعي غير رسمي(درون گروهي): در اسلام سفارش زيادي بر خوش خلقي و روابط صميمانه با اعضاي خانواده و همين طور ساير افراد جامعه شده است.
اسلام الگوی خاصی برای مشارکت اجتماعی ارائه می دهد که بر اساس آن، فعالیت های داوطلبانه گروهی افراد جامعه فقط در مورد کارهای مفید و مشروع انجام می شود.
در مجموع می توان گفت که مشارکت اجتماعی با الگوی اسلامی می تواند تاثیر عمده ای بر رشد و توسعه جامعه اسلامی داشته باشد، زیرا اولا اسلام انگیزه های قوی برای مشارکت خیرخواهانه در مسلمانان ایجاد می کند و این مشارکت تنها در امور مفید و مشروع صورت می گیرد و ثانیا در سایه اصول وحدت و اخوت، عضویت افراد در گروه های مختلف اجتماعی موجب تفرقه و کاهش اعتماد تعمیم یافته نمی شود.