چکیده:
جمعیتشناسی اجتماعی فرهنگی یکی از گرایشهای جمعیتشناسی کیفی است که به ارتباط و وابستگی جمعیت با عبوم و رشتههای مختلف دیگر همچون جامعهشناسی،فرهنگ و ادبیات،طنز و فولکور...میپردازد.موارد یاد شده،به خصوص فرهنگ و مشتقات آن،با بسیاری از تغییرات سیاسی،اقتصادی و اجتماعی ارتباطی تنگاتنگ دارد و ازاینرو،قابل بررسیهای همهجانبه و واجد اهمیت فراوان است.از طرف دیگر،باید به این نکته نیز توجه نمود که پژوهشهایی از این دست میتواند بر جامعیت و جذابیتهای جمعیتشناسی بیفزاید.
از مقولاتی که میتوان انعکاس مفاهیم عمده جمعیت را در آن مشاهده نمود،طنز و فکاهه است.میدانیم که طنز یکی از شاخههای مهم ادبیات و فرهنگ هر کشوری است و از آنجا که مخاطب بسیاری دارد،همواره مورد توجه محققان برده است.چرا که طنز میتواند به عنوان ابزاری جهت انتقال و اشاعهء فرهنگ،نقشی مهم و اساسی ایفا کند.به عبارت دیگر،بسیاری از نگرشهای فرهنگی جوامع را میتوان در طنز آنجامعه جستجو نمود.در این میان،در طنز پارسی نیز میتوان نمونههای بسیاری را سراغ گرفت که در آن طنزنویس با استفاده از مفاهیم جمعیتی همچون ازدواج و زناشویی،طلاق و گسستهای خانوادگی،مرگومیر،سرشماری و آمارگیری، مهاجرت و...سعی در ارائهء نظرات و اندیشههای خود نموده است.
در این نوشتار کوشیدهایم ضمن مداجعه به منابع مهم و قابل استفاده طنز پارسی و همچنین حکایتها و داستانهای طنزآمیز،نمونههایی از مفاهیم جمعیتشناسی را که دستمایهء اصلی طنزنویسان گردیده، استخراج کنیم و به تحلیل آنها بپردازیم.از آنجا که اشاره به تمامی مفاهیم جمعیتی از حوصلهء این نوشتار خارج است و از طرف دیگر مفاهیم مربوط به وضع زناشویی از مهمترین مفاهیم جمعیتی به حساب می آیند،در این مقاله به بررسی و تحلیل این مفاهیم در طنز پارسی پرداخته و بررسی سایر مفاهیم را به زمانی دیگر موکول میکنیم.
خلاصه ماشینی:
"در این نوشتار کوشیدهایم ضمن مداجعه به منابع مهم و قابل استفاده طنز پارسی و همچنین حکایتها و
خارج است و از طرف دیگر مفاهیم مربوط به وضع زناشویی از مهمترین مفاهیم جمعیتی به حساب می
ازدواج و زناشویی یکی از مهمترین مفاهیم جمعیتی است که در نزد پژوهشگران
ش)است که البته نام مستعار او در جهان طنز یعنی نسیم شمال1شهرت بیشتری دارد.
نسیم شمال در آثار خود به ازدواج و تشکیل خانواده توجه ویژه
به نظر این طنزنویس زمین هم میتواند برای آدم-مرد-بهشت باشد،به شرطی که
او نه تنها ازدواج را مطلوت میشمارد،بلکه به این نکته اشاره دارد که در خصل بهار که
نسیم شمال نتیجه میگیرد که بهتر است مرد با یک زن بسازد و برای خود دردسرهای
شلواره»که در ضرب المثلها و فرهنگ عامه نیز رایج است به این موضوع پرداخته و
(چرند و پرند،3831؛ص 75) دهخدا این مفهوم را در مجموعهء ارزشمندامثال و حکم نیز از نظر دور نداشته است:
ملا نصر الدین با اینکه خود دارای زن و فرزند است اما همواره
حالت ضمن توجه به این مفهوم قطعه شعری زیبا در فواید و مزایای طلاق دارد!
ایران زمین است-ضمن توجه به مفاهیم مربوط به ازدواج و خانوداه،که از مهمترین
آن است که طنز یک باور فرهنگی را اشاعه میدهد و باور فرهمگی خود یکی از پیش
ضمن آنکه به این مفاهیم توجه نشان داده و در مواقعی آنرا دستمایه طنز خود
این اسم را مردم بر سید اشرف الدین گذاردهاند اما نسیم شمال در اصل نام روزنامهای بود"