چکیده:
نقدی بر دوره 2820 سالی در گاهشماری هجری شمسی
رضا عبداللهی ص 41
دوره ها رکن رکین گاه شماریهای ایرانی از آغاز تا به امروز بوده است. در دوران هخامنشیان گاه شماری شمسی- قمری با دورهء19ساله به کار می رفته است. سلوکیان گاه شماری شمسی- قمری با دورهء25 ساله را به کار می بردند. اشکانیان در آغاز همان شیوهء سلوکیان را ادامه دادند، ولی به زودی با مبدأ مستقلی که از شروع سلطنت سلسلهء خود تأسیس کردند گاه شماری شمسی را رسمیت دادند. در دورهء ساسانیان گاه شماری دورهء اشکانیان به دو صورت عرفی و وهیژکی (بهیزک) متداول گردید. دورهء برقراری کبیسه در هر 120 سال در دورهء ساسانیان موضوع مطالعات بسیاری از محققان ایرانی، شرق شناسان شده است. کبیسهء مضاعفی که در سال 461 م در دوران سلطنت فیروز (459-484 م) پسر یزدگرد دوم در گاه شماری وهیژکی برگزار شده است، نزدیک به 600 سال یعنی تا تأسیس مبدأ گاه شماری جلالی نقطهء عطف محاسبات برقراری کبیسه در گاه شماریهای ایرانی در ایرأن وحتی سایر مناطق در قلمرو اسلامی بوده است. شیوهء برگزاری کبیسه در گاه شماری جلالی یکی از افتخاراتی است که منجمان و ریاضی دانان ایرانی نزدیک به هزار سال پیش به آن دست یافته اند. متأسفانه هیح گاه و حتی در دوران معاصر برای کاربرد دوره های برقراری کبیسه و بسیاری دیگر از ارکان اصلی گاه شماری محمل قانونی لازم تدارک
خلاصه ماشینی:
"عبد اللهی،تاریخ،ص 421-621)که ناشر افکار محققان مذکور در ایران و با انتشار آثارش به زبانهای دیگر در خارج از کشور نیز بود همین ادعای باطل را به دفعات نوشت و تکرار کرد و رهروان آن مرحوم در حالی تا به امروز بر سر همان ادعا پا میفشارند؛در حالی که حتی یک سند که با گاهشماری شمسی مصری در دورهء هخامنشیان نامگذاری شده باشد تا به امروز به دست نیامده است و در مقابل صدها سند تاریخدار با گاهشماری شمسی-قمری بابلی برای همین دورهء مورد ادعا،موجود است.
1821 92+33+33+33 مقدار 0/21565899 روز معادل 2/4 دقیقه در طول 821 سال از طول متوسط سال شمسی حقیقی کوتاهتر است و این بدینمعنی است که با کاربرد دورهء 821 ساله اگر کاهش بسیار ناچیز طول سال در هرقرن و مسایلی را که در اندازهگیری برای تعیین لحظهء اعتدال بهاری مطرح است در نظر نگیریم،پس از گذشت 008,67 سال-تاکید میکنم هفتاد و شش هزار و هشتصد سال-گاهشماری هجری شمسی تنها نیاز به یک روز اصلاح دارد.
جدولی که مرحوم بهروز در کتاب تقویم و تاریخ در ایران(ص 36)شادروان بیرشک در کتاب گاهنامهء تطبیقی(ص 632)زندهیاد دکتر ابو الفضل نبئی در کتاب تقویم و تقویمنگاری(ص 071)با نام خیام برای پیدا کردن سالهای کبیسه در دورهء 0282 سالی ارائه کردهاند نه تنها کاربرد آن به سادگی شیوه تعیین کبیسههای دورهء 821 سالی نیست،بلکه با آنچه منجمان متقدم دربارهء دورههای کبیسهء جلالی نوشتهاند مغایرت دارد."