چکیده:
بررسی یک ساعت خورشیدی استوانه ای عربی اسلامی
دنی ساووا ص 71
در ارگ قاهره، مقابل مسجد محمد علی، تجهیزات یک ساعت خورشیدی بر بدنه یک برج قرار گرفته است که بسیار خوب کار می کند. این ساعت خورشیدی به خاطر شمار نوشته ها و علائم و نیز به خاطر پیچیدگی محاسباتی که برای طراحی و ساخت آن به کار رفته (استوانه ای مایل به جنوب غربی با [چهار] شاخص کج)، یقینا ساعتی استثنایی است و شاهد بسیار خوبی برای پیشرفت فوق العاده فنی مسلمانان در ساخت شاخص ها و ساعت های خورشیدی در قرن هجدهم میلادی به شمار می آید. نخستین بار در این مقاله به بررسی این ساعت خورشیدی و بیان مبانی ریاضیات جدید آن می پردازیم .
خلاصه ماشینی:
"این ساعت خورشیدی به خاطر شمار نوشتهها و علائم و نیز به خاطر پیچیدگی محاسباتی که برای طراحی و ساخت آن به کار رفته(استوانهای مایل به جنوب غربی با[چهار]شاخص کج)،یقینا ساعتی استثنایی است و شاهد بسیار خوبی برای پیشرفت فوق العاده فنی مسلمانان در ساخت شاخصها و ساعتهای خورشیدی در قرن هجدهم میلادی به شمار میآید.
-در قسمت زیر ساعت اوقات شرعی،ساعت خورشیدی کوچکی وجود دارد که شاخص آن کاملا بر روی کمان شبانهروزی تابستانی ساعت قبلی قرار گرفته است و شمار اوقات پیش از شب(ساعت غروب)را نشان میدهد.
این معادلهء درجه دوم دارای دو جواب است که اولین جواب مطابق با نقطهء تلاقی خط راست با استوانه عبارت است از: (به تصویر صفحه مراجعه شود) مختصات zṣyṣx نقطه سایه بر روی استوانه عبارتند از: (به تصویر صفحه مراجعه شود) حال فرض کنیم که شاخص PK به سوی جنوب نباشد،بلکه با جهت جنوب زاویه D را بسازد( D -میل شاخص-زاویهای که از غرب به جنوب اندازهگیری میشود-امتداد آن غرب،و جهت مثلث آن،به سوی جنوب است).
مختصات سایه کدامند؟ مختصات خورشید از K با در نظر گرفتن جهت D عبارتند از: (به تصویر صفحه مراجعه شود) مختصات خورشید با توجه به انحراف z عبارتند از: (به تصویر صفحه مراجعه شود) مختصات z"ṣy"ṣx" از نقطه سایه بر روی استوانه عبارتند از: (به تصویر صفحه مراجعه شود) برای انتقال مختصات به طور عملی،تعدادی محور«استوانهای»را(شکلهای 2 و 3)از نقطه پایه شاخص مستقیم میگذرانیم:به این ترتیب کافی است که به کمک یک متر نواری نرم مقدار y?
ضمنا-به:جلدهای 52 و 29 By Fuat Sezgin,Islamic Mathematics and Astronomy Frankfurt am Main."