خلاصه ماشینی:
"روش تدریس «مسید»روشی خاص و معروف در آموزش دارد وشیوخ(مدرسین)آن برای دانشآموزان شرط سنیقائل نیستند،جز اینکه دانشآموز،بالای پنج سال باشد.
این شخصعجیب المانجلک فرمانروای منطقۀ«عبدلاب»بود-که در سال 900 هجری بر این منطقه حکومتمیکرد-او یک دهم از درآمد حاصل از محصولاتکشاورزی را،به امر ادارۀ مسید اختصاص میداد کهاین روش هنوز هم مرسوم است و برای مخارج گوناگوناز قبیل آموزش و تدریس و خوابگاه و تأمین روزانۀپوشاک و غذای دانشآموزان،هزینه میشود.
مشاهیر و زنان در این کتاب اطلاعاتی گرانبها در مورد مسیدگردآوری شده است که شاید مهمترین آنها برشمردنجایگاههای برخی از«مساید»در سودان و استانهایمختلف از«دارفور»تا«کردفان»تا«اواسط»و«خارطوم»و«استان شرقی»و...
مؤلف،همچنین به برخی ازمعلمان مشهور،و فارغالتحصیلان مسید اشاره کرده وبسیاری از مشکلات و مسائل آنها را برشمرده است: «آمار تعداد مدارس تعلیم قرآن در جمهوریسودان به نقل از آمار رسمی سازمان امور دینی واوقاف تا آغاز سال 1410 ه.
اوبیان میکند که نوشتن و چاپ کتاب در سودان کاریدشوار است و به رغم اینکه دولت به آموزش اهمیتیویژه داده است و برای گسترش مدارس غیر رسمی وهمچنین دانشگاههای جدید،اولویتی خاص قائل شدهاست اما بحران کتاب همواره وجود دارد.
نام دریافتکنندگان جایزۀ نوبل در ده سال اخیر بهاین شرح است: 1982-گابریل گارسیا مارکز،ازکلمبیا 1983-ویلیام گلدینگ،ازانگلستان 1984-باروسلاو سیفرت،ازچکلسلواکی 1985-کلودسیمون،از فرانسه 1986-وول سوینکا،از نیجریه 1987-ژوزف برودسکی،از آمریکا 1988-نجیب محفوظ از مصر 1989-کامیلیو خوزه سلا،ازاسپانیا 1990-اوکتاویوپاز،از مکزیک 1991-نادین گوردیمر،ازآفریقای جنوبی 1992-درک والکوت،از ترینیدادکیهان فرهنگی:ذکر این نکته لازماست که بسیاری از نویسندگانسرشناس جهان به دلیل نفوذجراینهای سیاسی و فرهنگی در«فرهنگستان سوئد»از دریافت جایزۀنوبل محروم شدهاند،از جمله چندیننویسندۀ لایق که نامزد دریافت جایزۀنوبل بودند اما همۀ آنها توسطفرهنگستان سوئد و با اکثریت آرا مردودشدند."