چکیده:
تربیت اخلاقی، به عنوان ساحتی مهم از تربیت، امروزه مورد عنایت و توجه ویژهای قرار گرفته است. عصر ما، عصر بحرانها و چالشهای بنیانافکن است و اگر بشر امروز بخواهد تعادل روانی داشته باشد، مقهور شرایط نشود و در روابط فردی و اجتماعی موفق باشد، باید به اخلاق و تربیت اخلاقی روی آورد.
هدف این مقاله بررسی موضوع تربیت اخلاقی، از منظر ملامحسن فیض کاشانی است. ناگفته پیداست که این مقال را، مجال نیست که به تمامی آنچه فیض کاشانی درباره اخلاق و تربیت اخلاقی آورده، بپردازد؛ چرا که ساحت تربیت اخلاقی، ساحتی گسترده و زوایای آن متنوع و متکثر است؛ از اینرو، آرای وی در سهبخش به اختصار بررسی و واکاوی میشود: نخست مبانی نظری تربیت اخلاقی، دوم چگونگی شکوفایی فضایل فطری وکیفیت تخلق به اخلاقحسنه، سوم اصلاح٬ درمان وشیوه مبارزه با رذایل اخلاقی.
خلاصه ماشینی:
ناگفته پيداست كه اين مقال را، مجال نيست كه به تمامي آنچه فيض كاشاني درباره اخلاق و تربيت اخلاقي آورده، بپردازد؛ چرا كه ساحت تربيت اخلاقي، ساحتي گسترده و زواياي آن متنوع و متكثر است؛ از اينرو، آراي وي در سهبخش به اختصار بررسي و واكاوي ميشود: نخست مباني نظري تربيت اخلاقي، دوم چگونگي شكوفايي فضايل فطري وكيفيت تخلّق به اخلاقحسنه، سوّم اصلاح٬ درمان وشيوه مبارزه با رذايل اخلاقي.
بخش دوم، پرداختي است به شكوفايي فضايل فطري و چگونگي ايجاد و تثبيت ارزشهاي اكتسابي و در مجموع كيفيت تخلق به صفات حميده از منظر فيض كاشاني، و در بخش پاياني، از اصلاح و درمان سخن ميرود و شيوههاي مبارزه با رذايل برشمرده ميشود و مثلاً راههاي اصلاح و درمان خشم، حسد، عُجب، تكبر، رياكاري، دنيازدگي و اصلاح آفات زبان مورد بررسي قرار ميگيرد.
همچنين تفاوت اخلاق و تربيت اخلاقي نيز بيان شد؛ چون تربيت اخلاقي، به كارگيري دانش تربيت و سازوكارهاي آن براي تخلق فرد به اخلاق حسنه و مبارزه با اخلاق رذيله است و شامل اين مباحث ميشود: روش تغيير اخلاق ذاتي و اكتسابي، كيفيت شكوفاسازي اخلاق فطري، كيفيت تخلق به اخلاقي حسنه، شيوه رشد و پرورش فضايل، شيوه درمان و اصلاح رذايل و....