چکیده:
حق مؤلف را حمایت قانونی از ناشر یا پدیدآورنده از طریق ممانعت از تهیهء نسخهء غیر قانونی و غیر مجاز از آثار آنان تعریف میکنند.حمایت از حق مؤلف گسترهء وسیعی از فعالیتهای خلاقانهء بشر را دربرمیگیرد.رشد روزافزون نشر و انتقال اطلاعات از طریق رسانهها و در محیطهای مختلف،ضرورت تغییر و روزآمدسازی قوانین حق مؤلف را بیشتر میکند.با ورود به عصر دیجیتال قوانین حق مؤلف سنتی در مواجهه با نیازهای دنیای جدید،با مشکلات زیادی روبهرو شده است.در این مقاله سعی شده است علاوه بر تعریف حق مؤلف و بیان تاریخچهء شکلگیری آن،به مشکلات مربوط به قوانین حق مؤلف در ایران،و همچنین مشکلاتی که حق مؤلف در محیط الکترونیکی دارد،پرداخته شود.همچنین این نکته که کاربران اینترنت تا چه اندازه مجاز به تکثیر منابع الکترونیکی هستند،و نیز چگونگی نظارت بر این موضوع و سایر دغدغههای حق مؤلف در محیط دیجیتال به بحث گذاشته شده است. پرداختن به جدیدترین قوانین حق مؤلف و مواد تحت حمایت قانون حق مؤلف در محیط اینترنت،اصطلاحات مرسوم در این حوزه،و امنیت اطلاعات در محیط دیجیتال از دیگر مباحث مطرح شده در این مقاله است.
خلاصه ماشینی:
"اینگونه تغییرات و پیشرفتها،پرسشهای فراوانی را برانگیخته است؛از جمله اینکه:آیا قوانین جاری حق مؤلف یا مالکیت معنوی میتواند از همهء آثار موجود در اشکال مختلف حمایت کند؟البته نباید فراموش کرد که هدف اصلی قانون حق مؤلف،پاسداری از حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار و حصول اطمینان از دستیابی جامعه به اطلاعات مورد نیاز است، نه آنکه با اعمال چنین قوانینی دسترسی به اطلاعات محدود شود(6:18).
فناوریهای جدید،سؤالات زیادی در خصوص کاربرد و اجرای قانون حق مؤلف پیش کشیدهاند،از جمله:آیا نمایش یک مدرک در یک مرورگر،نسخهبرداری از اثر است؟آیا قانون حق مؤلف فقط برای رسانهای محسوس و ملموس پیشبینی شده است؟و استفادهء منصفانه از منابع دیجیتال چه مواردی را دربرمیگیرد؟ معاهدات بین المللی هنوز مشخص نیست که قانون حق مؤلف در اینترنت چگونه باید اعمال و اجرا شود.
با توجه به طبیعت دیجیتال،امنیت اطلاعات ارائه شده از اهمیت بالقوهای برخوردار است و ناشران الکترونیک و کتابخانههای دیجیتال به عنوان یکی از نگهبانان حقوق معنوی نقش فراوانی در جلوگیری از تجاوز به حق مؤلف دارند؛چرا که پس از انتشار یک اثر به صورت پیوسته امکان نسخهبرداری از اثر در کمتر از یک ثانیه و دسترسی به حجم عظیمی از اطلاعات وجود دارد.
در مادهء 5«قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی»مصوب سال 1352،«تکثیر و نسخهبرداری از کتابها و نشریات و آثار صوتی موضوع مواد دو و سهء این قانون برای استفاده در کارهای مربوط به آموزش یا تحقیقات علمی مجاز خواهد بود،مشروط بر اینکه جنبهء انتفاعی نداشته و مجوز نسخهبرداری از آنها قبلا به تصویب وزارت فرهنگ و هنر رسیده باشد.
امنیت اطلاعاتی در محیط دیجیتال با توجه به رشد فناوری اطلاعات و شبکههای اطلاعاتی،فنون و روشهای خاصی نیز برای حفاظت از منابع موجود در این شبکهها ایجاد شده است."