چکیده:
شناسایی متغیرهای موثر بر بازدهی و قیمت سهام،باتوجه به گسترش بازار سرمایه از اهمیت بسیاری برخوردار است.برای پیشبینی بازده مدلهای مختلفی مثل مدل قیمتگذاری داراییهای سرمایهای1،مدل بازار،تئوری قیمتگذاری آربیتراژ و مدل عاملی وجود دارد.طبق مدل قیمت گذاری داراییهای سرمایهای،بتا تنها متغیری است که میتواند بازدهی را پیشبینی کند.پژوهشهایی که در زمینه توان پیشبینی این مدل و نیز استفاده از سایر متغیرها انجام شده است،حاکی از آن است که متغیرهای دیگری وجود دارند که بهتر از بتا توان پیشبینی بازدهی را دارند.برخی از این متغیرها شامل اندازه،نسبتهای بدهی به حقوق صاحبان سهام،ارزش دفتری به ارزش بازار سهام،سود به قیمت و فروش به قیمت هر سهم میباشد.در این پژوهش توان متغیرهای مذکور و همچنین بتا در پیشبینی بازدهی سهام آزمون شد تا متغیرهایی که بهتر از بتا توان پیشبینی بازدهی سهام را در بازار بورس تهران دارند،شناسایی شوند. متغیرهای مستقل در قالب مدلهای یک متغیره با متغیر وابسته بازدهی برای هر یک از سالهای 76 تا 82 آزمون شدند.همچنین مدلهای چند متغیره نیز به دو صورت مقطعی ادغامی1و سالانه انجام شد.نتایج آزمون مقطعی نشان داد که مدل در کلیه مقاطع از نظر آماری معنادار است،و توان تبیین آن نسبت به مدلهای تک متغیره،در تمام سالها بیشتر است.در آزمونهای یکمتغیره،بین نسبت فروش به قیمت هر سهم و سود به قیمت در چهار سال متوالی ارتباط معنادار با بازدهی مشاهده شد.اندازه بر حسب(ارزش بازاز سهام)،در چهار سال متوالی با بازدهی ارتباط معنادار داشت.بین اندازه بهعنوان لگاریتم جمع داراییها با بازدهی در چهار سال متوالی ارتباطی مشاهده نشد و نتایج مرتبط با نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام ثبات نداشت.همچنین بین بتا و بازدهی سهام،بهگونهای که مدل CAPM پیشبینی میکند،ارتباط پایداری مشاهده نشد و نتایج در طول سالهای مختلف،متفاوت بود.بین نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام با بازدهی هیچ ارتباطی مشاهده نشد.باتوجه به تاثیر احتمالی مدلهای آماری بر نتایج،احتمالی مدلهای آماری بر نتایج،آزمونهای تکمیلی بر مبنای تشکیل پرتفوی براساس هریک از متغیرهای بتا و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام تشکیل شد.باتوجه به مقدار هریک از متغیرها سه پرتفوی تشکیل شد.نتایج حاصل از این آزمون نشان داد که طی سالهای 1379،81 و 82 پرتفویها با بتای بالا بازدهی بیشتری نسبت به پرتفویها با بتای پایین داشتند.در مورد پرتفویهای تشکیل شده بر مبنای ارزش دفتری به ارزش بازار سهام،نتایج با مدلهای رگرسیون سازگاری داشت.
خلاصه ماشینی:
"فاما و فرنچ(1992)در مقالهای تحت عنوان"اندازه شرکت،نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام،نسبت سود به قیمت،نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام و بتا"نشان دادند که ارتباط مثبت بین بتا و میانگین بازدهی که در گذشته اثبات شده بود،حاصل همبستگی منفی بین اندازه و بتا بوده است.
(1)- skots pac llams (2)- dleifretseW & mieK,effaJ یافتههای آنان نشان داد که بازدهی سالانه در طول سالهای 1982 تا 1993 ارتباط مثبت با ارزش دفتری به ارزش بازار سهام،نسبت فروش به قیمت هر سهم و نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و ارتباط منفی با اندازه شرکت دارد ولی با نسبت سود به قیمت هر سهم و بتا ارتباط معناداری مشاهده نشد.
فرضیات پژوهش فرضیههای پژوهش( 1H )و بیان آماری آنها به شرح زیر است: فرضیه اول:استفاده از اطلاعات حسابداری و بازار شامل ارزش دفتری به ارزش بازار سهام،فروش به قیمت هر سهم( P/S( ،بدهی به حقوق صاحبان سهام E/D ، اندازه( eziS( ،سود به قیمت( P/E )و ریسک بازار(بتا)،توان تبیین بازدهی را نسبت به مدلهای تک متغیره افزایش میدهد.
یافتههای پژوهش 1-ارتباط متغیرهای حسابداری و بازار با بازدهی نتایج آزمون مقطعی فرضیه اول،یعنی رابطه بین بازدهی سهام با ارزش دفتری به ارزش بازار،فروش به قیمت هر سهم،بدهی به حقوق صاحبان سهام،اندازه،سود به قیمت و ریسک بازار(بتا)در جدول 1 ارائه شده است.
جدول 7- بازدهی در پرتفوی نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام (به تصویر صفحه مراجعه شود) 5- بازدهی و نسبت سود به قیمت سهام یافتههای مرتبط با این فرضیه در جدول 8 ارائه شده است."