چکیده:
در این مقاله پس از بیان ایرادی که بر ماده 322 قانون مجازات اسلامی وارد است به بیان مفهوم و اعتبار شرط برائت پرداخته می شود، سپس میزان تاثیر این شرط بر معافیت پزشک از مسئولیت، نسبت به بیمارمورد بررسی قرار می گیرد با این مضمون که آیا در صورت ارتکاب هر نوع تقصیری از طرف پزشک باز هم می توان به برائتی که پزشک قبل از اقدام به عمل پزشکی از بیمار اخذ کرده استناد کرد یا خیر؟ پس از آن، اثر این شرط نسبت به اشخاص ثالث بررسی می گردد ، توضیح اینکه در آن قسمت به دو سوال پاسخ داده خواهد شد: 1- آیا برائتی که پزشک از بیمار اخذ کرده تاثیری در رفع مسئولیت از همکاران و مباشران پزشک طرف قرار داد دارد یا خیر؟ 2- آیا پزشک می تواند در برابروراث متوفی که طرف قرار داد نبوده اند به شرط برائت نسبت به اشخاص ثالث استناد کند؟
Les clauses de non-responsabilité entendues dans son sens large، comprenant ainsi les clauses excluant ou limitatives de responsabilité، occupent une place importante dans les ouvrages des jurisconsultes musulmans depuis longtemps. Ces clauses font l’objet d’une divergence de vue en ce qui concerne surtout les actes médicales. Il est possible de regrouper les opinions émises en la matière en 4 catégories:
1 – La nullité totale de ces clauses
2 – leur validité totale.
3 – leur nullité quand it s’agit d’une faute commise par des médecins et leur validité pour empêcher leurs responsabilité sans faute.
4 – leur nullité dans les cas où on est confronté seulement aux fautes inexcusables. L’auteur se rallie à cette dernière opinion، car il est tout d’abord conforme aux règles concernant l’interprétation des contrats qui attache à la volonté des parties un role primordial، volonté qui، en l’espèce، n’envisageait que faute légère du médecin. Ensuite، la validite de ces clauses dans les cas des fautes inexcusables est contraire à l’essence d’un contrat de traitement medical، car elle autorise le médecin de se décharger de son obligation de traitement.
خلاصه ماشینی:
{UU}تأثير شرط برائت در رفع مسئوليت از پزشك1 نسرين كريمى* مدرس دانشگاه پيام نور دانشگاه جيرفت چكيده: در اين مقاله پس از بيان ايرادى كه بر ماده 322 قانون مجازات اسلامى وارد است به بيان مفهوم و اعتبار شرط برائت پرداخته مىشود،سپس ميزان تاثير اين شرط بر معافيت پزشك از مسئوليت،نسبت به بيمار مورد بررسى قرار مىگيرد با اين مضمون كه آيا در صورت ارتكاب هر نوع تقصيرى از طرف پزشك باز هم مىتوان به برائتى كه پزشك قبل از اقدام به عمل پزشكى از بيمار اخذ كرده استناد كرد يا خير؟پس از آن،اثر اين شرط نسبت به اشخاص ثالث بررسى مىگردد،توضيح اينكه در آن قسمت به دو سوال پاسخ داده خواهد شد:1-آيا برائتى كه پزشك از بيمار اخذ كرده تاثيرى در رفع مسئوليت از همكاران و مباشران پزشك طرف قرارداد دارد يا خير؟2-آيا پزشك مىتواند در برابر وراث متوفى كه طرف قرارداد نبودهاند به شرط برائت نسبت به اشخاص ثالث استناد كند؟ واژگان كليدى: ضمان طبيب-شرط عدم مسئوليت-شرط برائت-معافيت از مسئوليت-تقصير-تقصير سنگين- تقصير عمدى (*)فاكس:03482312500 moc.
از زمان متقدمين و تقريبا تا قرن حاضر،نظريهاى بين فقها شهرت داشته كه پزشك نسبت به زيانهايى كه به بيمار وارد مىكند،هرچند مرتكب تقصير نشده باشد بايد جبران خسارت كند مگر اينكه براى رفع مسئوليت خود پيشاپيش اخذ برائت نمايد كه در اين صورت مسئول زيان وارد بر بيمار نيست(مرواريد،1410 ق،ص 191؛الكيدرى، 1416 ق،ص 496؛محقق حلى،1403 ق،ص 1020؛علامه حلى،بىتا،ص 313؛عاملى،1384 ق،ص 393؛فيض كاشانى،مفاتيح الشرايع،1401 ق،ص 116؛طباطبائى،1404،ص 534؛حسينى عاملى،بىتا،ص 221؛نجفى،1981 م،ص 46؛خوئى،بىتا،ص 221؛امام خمينى،بىتا،ص 505؛المطهرى،1403 ق،ص 59؛القديرى،1377 ش،ص 418؛سيستانى،1415 ق،ص 121).