چکیده:
منشور ملل متحد، استفاده از زور یا تهدید به استفاده از زور علیه تمامیت سرزمینی یا استقلال سیاسی سایر کشور ها را ممنوع می نماید. دو استثناء بر این اصل وارد شده است: اولین استثناء مربوط به حق دفاع مشروع جمعی و فردی در صورت حمله مسلحانه علیه یکی از اعضای ملل متحد است. دومین استثناء مربوط به اقدامات شورای امنیت برای حفظ یااعاده صلح و امنیت بین المللی است. به هر حال در حقوق بین الملل بحث شکل گیری استثناء سومی بر اصل عدم توسل به زور مطرح شده است. با توجه به ظلم و ستم گسترده بعضی از کشورها در دهه آخر قرن بیستم و مخصوصا کشتارهایی که در کوزوو اتفاق افتاد، موضوع مداخله بشردوستانه در مباحثات سیاسی و حقوقی جایگاه خاصی پیدا کرد. در نهایت نویسندگان این مقاله معتقداند که مداخله بشردوستانه در چارچوب منشور ملل متحد قابل طرح است.
خلاصه ماشینی:
واژگان كليدى: مداخله بشردوستانه-منشور ملل متحد-صلح و امنيت بين المللى-شوراى امنيت (*)فاكس:66409595 از اين نويسنده تاكنون مقالات زير در مجلۀ دانشكدۀ حقوق در علوم سياسى منتشر شده است: «چهل و سومين اجلاس كميسيون حقوق بين الملل»،شماره 31،سال 73؛«نگاهى به جنبههاى عمومى حقوق كار با تكيه بر قانون كار جمهورى اسلامى ايران»،شمارۀ 50،سال 79؛«جلسه كارى كميته حقوق اسلامى و حقوق بين الملل»شصت و نهمين كنفرانس(لندن-سال 2000)،شمارۀ 52،سال 80؛«بررسى تحليلى انواع روشهاى تعيين حدود در رودخانههاى مرزى»؛شمارۀ 55،سال 81؛«هفتادمين نشست انجمن حقوق بين الملل (آوريل 2002-دهلى نو)»،شمارۀ 58،سال 81؛«بررسى تطبيقى شرايط كار زنان و نوجوانان در كشورهاى ژاپن، كره جنوبى،هند،مصر،انگلستان و ايران»،شمارۀ 64،سال 83؛«دفاع مشروع پيشدستانه در حقوق بين الملل»، شمارۀ 72،سال 85.
«با توجه به اين كه جامعۀ بشرى،جامعه آرمانى است كه نه تنها انسانها را در آن سوى مرزهاى ملى با يكديگر دمساز مىكند،بلكه در حد مبنايى فرا حقوقى،جامعه بين المللى دولتها را وادار مىسازد كه در جهت تحقق منافع انسان و بشريت گام بر دارند»(فلسفى،81)،آيا مىتوان راهكار توسل به زور را جايگزين همكارى و حتى پيشگيرى از نقض حقوق بشر و تقويت راهكارهاى مناسب ديگر نمود؟آيا علت اصلى نقص فاحش حقوق بشر،حاكميت ناتوان2 يا مستبد است كه بايد آن را ساقط كرد؟ مهمترين سؤالى كه بنظر قابل طرح مىرسد اين است كه آن دسته از حكام مستبدى كه ناقض حقوق بشر هستند چگونه و به چه طريق به حكومت رسيدهاند؟ مقاله حاضر علاوه بر نكات فوق به دنبال پاسخ دادن به اين سؤالات مه ماست:آيا مبناى عرفى يا معاهدهاى براى دكترين مداخله بشردوستانه شكل گرفته است يا نه؟.