چکیده:
با اشغال ایران در جنگ جهانی دوم از سوی متفقین در شهریور 1320،مبارزه برای بیرون راندن اشغالگران آغاز شد و پس از یک دهه مبارزه سرسختانه،نهضت ملی ایران در واپسین روزهای اسفند 1329 به پیروزی رسید.هرچند این نهضت همه عوامل پیروزی نهایی و رسیدن به هدفهای خود در زمینه برگزاری انتخابات آزاد و اجرای قانون ملی کردن صنعت نفت را در اختیار داشت ولی ملت ایران گرفتار توطئههای انگلستان برای ناکام ساختن این نهضت بزرگ مردمی گردید. انگلیسیها توانستند با جاسازی عوامل نفوذی خود در پستهای کلیدی و مداخله غیر آشکار در امور داخلی ایران،اتحاد ملت ایران را از هم گسیخته و زمینه فروپاشی این نهضت را فراهم آورند. آنچه در این میان دارای اهمیت است شناخت مکانیزم مداخله بیگانگان در امور داخلی کشور ماست که به مراتب از اشغالگری یا کودتای نظامی خطرناکتر میباشد.این مکانیزم در این مقاله مورد بررسی تاریخی و مستند قرار گرفته و نشان داده شده است برخلاف روایت مشهور،در مردادماه سال 1332 هیچ یک از واحدهای نظامی ارتش دست به حرکت نظامی یا کودتا علیه دولت رسمی کشور نزدند.زیر پا گذاردن اصل تفکیک قوا،به سستی کشیدن مجلس شورای ملی و انحلال آن، وارد کردن مصنوعی حزب توده به صحنه سیاسی کشور،برقرار کردن سانسور کامل اطلاعاتی،به بنبست کشیدن اقتصاد کشور و گسترش فقر عمومی پدیدههای خطرناکی بودهاند که در یک برنامهریزی دقیق در خلال دو سال و چند ماه پیروزی و ناکامی این نهضت از سوی انگلستان در کشور ما به مورد اجرا گذارده شدهاند.سیاستهای بیگانه در پرتو این مداخلهها و توطئههای ویرانگر توانستهاند نفت ملی شده ایران را بار دیگر به کنترل خویش درآورده و ملت ایران را از آزادی و دموکراسی محروم نمایند.
خلاصه ماشینی:
"ولی ملت ایران گرفتار توطئههای انگلستان برای ناکام ساختن این نهضت بزرگ مردمی گردید.
مربوط به اجرای قانون ملی شدن نفت از سوی مجلس پیشبینی شده بود،با این حال
البته دلیل فرستادن نامه دوم به احتمال قوی این بوده که مصدق متوجه شده است نمایندگان اقلیت زیر بار لایحه
مصدق نیز به سختی در برابر تصویب این طرح ایستادگی کرد ولی برای جلوگیری از
ملت ایران میسر است و اقدامات لازمه برای انجام و تصفیه موضوع نفت که مورد پشتیبانی و کمک کامل اینجانب و مجلس شورای ملی و ملت شرافتمند ایران است
آمریکا معرفی کرده و مداخله این دو کشور برای براندازی نهضت ملی ایران را پنهان سازد به همین دلیل است
قوام سقوط کرد و مصدق بار دیگر در پرتو پشتیبانی آیت الله کاشانی و مجلس توانست از خانه خود به قدرت باز
(1)-دکتر کریم سنجابی که از یاران و نزدیکان مصدق بوده است در خاطرات خود در این زمینه تصریح کرده
این در حالی است که مصدق در شب هنگام 24 مرداد فرمان برکناری خود را
از رادیو اعتراض کرده و میگویند: مخالفت با رفراندوم منحل کردن مجلس در هفتم مرداد در این زمینه چنین گفت:
ولی نکته مهم این است که مصدق هیچگاه برای اتهامهای واقعی خود
داخلی خود برای براندازی نهضت ملی ایران به مورد اجرا گذارده شده است.
مشروع خود در میهن ما هستند و کوشش فراوان دارند ملت ایران از شیوههای مداخله آنان در ناآگاهی به سر برده و نتواند از این تجربه تاریخی که بهای گرانی برای آن"