چکیده:
یکی از اهداف برنامههای پنجساله سوم و چهارم توسعه،توسعه صادرات غیرنفتی است.به عبارت دیگر،اتخاذ راهبرد برونگرا یکی از محورهای اساسی این برنامههاست.در این راستا و برمبنای منابع موجود کشور،تولید و صادرات محصولاتی نظیر محصولات پتروشیمی،مدنظر است و برای آن برنامهریزی و سرمایهگذاری هنگفتی صورت گرفته است. صنعت پتروشیمی،یکی از صنایع سرمایه-بر است تا کار-بر،بنابراین از نظر ایجاد شغل،این سرمایهگذاری قابل توجیه نیست.ولی از این جهت که منابع و مواد اولیه این صنعت به وفور در ایران وجود دارد،توسعه صنایع پتروشیمی تحت شرایط و راهبردهای خاصی میتواند ارزآور باشد.یکی از اولولیتهای دولت،سرمایهگذاری در تولید و صادرات فرآوردههای پتروشیمی است؛چنانچه پیشتر دیدیم تولید و صادرات این محصولات طی چند سال گذشته بهطور متوسط حدود نه درصد رشد داشته است.باید توجه داشت که این رشد هنوز آن ثبات لازم را ندارد؛به عبارتی،توسعه صنعت پتروشیمی هنوز به مرحله پایداری نرسیده و فاصله زیادی با آن دارد.بنابراین،لازم است علاوه برانتخاب راهبردی فوق در داخل،در خصوص بازاریابی،حلقه نهایی و کلیدی توسعه نیز سرمایهگذاری بهینهای در زمینههای مختلف صورت گیرد از جمله: مطالعه بازارهای عمده جهانی نظیر خاورمیانه،آسیای شرقی،اروپا و آمریکای شمالی که نقش صادرکننده دانش فنی را برعهده دارد.در حال حاضر،خاورمیانه تامینکننده مواد پایه مناطق آسیای شرقی و اروپاست.باید توجه داشت که تولید محصولات پتروشیمی در کشورهای پیشرفتهای نظیر ژاپن و آمریکا و اروپا بنا به دلایل زیستمحیطی تا حدود زیادی با کاهش مواجه شده و در مقابل بازار کشورهایی چون چین،عربستان سعودی،مالزی و حتی ایران،به دلیل رشد قابل ملاحظه جمعیت و تولید ناخالص داخلی آنها روبه گسترش است.علاوه بر آن،بازارهای جدیدی،نظیر بازار هند،درصد بالایی از فرآوردههای پتروشیمی را به خود اختصاص میدهند. امروزه شرایط بازارهای جهانی بهگونهای است که لازمه نفوذ در آنها و کسب موفقیت،تولید در مقیاس بزرگ و با فناوری پیشرفته و بکارگیری مناسبترین شبکههای توزیع توام با بازاریابی قوی است.
خلاصه ماشینی:
"این شرکت همچنین پیشبینی کرده که با تکمیل طرحهای در دست، اجرای خود از جمله توسعه صادرات محصولات پتروشیمی،افزایش تولیدات با ارزش افزوده بالاتر نظیر مواد پلیمری تا شش برابر ظرفیت کنونی،تولید پلی استرها و پلیمرهای مهندسی،افزایش تولید متانول تا سطح 3/3 میلیون، موقعیت شرکت ملی صنایع پتروشیمی در جهان و منطقه از جایگاه مطلوبی برخوردار شود؛بهطوری که سهم ایران در ظرفیت جهانی از 0/74 درصد به 2/8 درصد و در سطح منطقه از 13 به 31 درصد در پایان برنامه سوم توسعه ارتقاء یابد.
1-پروپان مایع شده با 24/2 درصد سهم 2-پلی استیرن با 14/2 درصد سهم 3-بوتان مایع شده با 12/7 درصد سهم 4-متانول با 9/0 درصد سهم (به تصویر صفحه مراجعه شود) 5-آمونیاک با 8/4 درصد سهم 6-کائوچوی استیرن و بوتادین با 8/3 درصد سهم 7-اتیلن گلیکول با 7/0 درصد سهم 8-اتیلن با 5/8 درصد سهم 9-قیر نفت با 3/7 درصد سهم 10-کائوچوی بوتادین با 3/3 درصد سهم 11-بوتانول با 1/7 درصد سهم 12-اتیلن،پروپیلن،بوتیلن و بوتایدن با 1/6 درصد سهم 13-گوگرد با 0/2 درصد سهم آنچنانکه ملاحظه میشود گوگرد با 0/2 درصد سهم،کمترین میزان صادرات جهانی در میان این محصولات را به خود اختصاص داده است.
واقعیت امر این است که ایران،همچون برخی کشورهای در حال توسعه نفتخیز،در دام تقسیم کار جهانی افتاده است؛چون منابع نفتی فراوان در اختیار دارد پس باید محصولاتی را تولید و صادر کند که تولید آنها مبتنی برهمین مواد است؛محصولاتی نظیر پروپان،بوتان،بنزن،تولوئن و متانول مشخص نیست که در چارچوب یک نظام بدون یارانه دارای مزیت باشند.
باید توجه داشت که تولید محصولات پتروشیمی در کشورهای پیشرفتهای نظیر ژاپن و آمریکا و اروپا بنا به دلایل زیستمحیطی تا حدود زیادی با کاهش مواجه شده و در مقابل بازار کشورهایی چون چین،عربستان سعودی،مالزی و حتی ایران،به دلیل رشد قابل ملاحظه جمعیت و تولید ناخالص داخلی آنها روبه گسترش است."