چکیده:
در این مقاله به بررسی روند تاریخی تشکیل صنوف پرداخته و این روند را در کشورهای اروپایی و اسلامی بررسی نمودهایم.این بررسی نشان میدهد که گروهی از افراد شاغل در یک حرفه خاص،جهت حمایت خود در برابر حاکمان و رقبای خارجی اقدام به سازماندهی حرفه خود کرده و درواقع صنوف را تشکیل دادند و پس از مدتی مورد حمایت نسبی دولت نیز قرار گرفتهاند. در قرون وسطی اولین تشکیلات صنفی در کشورهای اروپایی به وجود آمد و بهسرعت گسترش یافت.این اصناف با توجه به تعداد اعضای خود قدرتیافته و حتی در کارهای سیاسی نیز مشارکت مینمودند.اصناف هماکنون نیز در کشورهای توسعهیافته حضوری فعال دارند.این فعالیتها ناشی از نیاز به تبادل اطلاعات اعضا با یکدیگر،افزایش قدرت چانهزنی در مقابل عوامل بیرونی صنف و نیاز به همکاری و همیاری آنها دوامیافته و هماکنون تقریبا هر فعالیت خاص در کشورهای توسعهیافته دارای تشکیلات برای هماهنگی و تبادل نظر میباشد. تشکیل صنف در کشورهای اسلامی نیز قدمتی زیاد دارد.این امر براساس توصیههای دینی مبنی بر متشکل و یا مجتمعشدن در امور مختلف بنا نهاده شده است.اما نکته قابل توجه آنکه دلایل و شرایط شکلگیری صنوف در کشورهای اسلامی تا حدودی متفاوت از آنچه در کشورهای توسعهیافته مطرح شد،است در دوران عباسی هر حرفه برای خود دارای صنف خاصی بوده است.این صنوف بیشتر به جهت پرداخت مالیات مورد حمایت حاکمان قرار میگرفتند.این تشکیلات وظیفه حفظ حقوق و منافع اعضا در جامعه را نیز بهعهده داشت.صنف در کشورهای اسلامی دارای سلسله مراتب خاص خود بوده و رسوم خاصی را نیز پایهگذاری کردند. 2Lدر ایران تشکیل صنوف به سالهای بسیار قبل برمیگردد.لیکن شکل خاص آنکه مورد توجه است در دوران سلجوقیان تشکیل گردید.بررسی روند شکلگیری صنوف در ایران نشاندهنده تلاطم بسیار زیادی است.بهطوری که با اراده حاکمان برقرار شده و بر یا برچیده میشدند.با توجه به کارکردهای صنف و عناصر تشکیل دهند آنکه غالبا از افراد و تولیدکنندگان خردهپا میباشند،به نظر میرسد که توجه به آنها ضرورتی انکارناپذیر باشد.این امر با توجه به افزایش رقابت و لزوم حمایت از تولیدکنندگان داخلی با حمایت اعضا در مقابل رقبای خارجی موجب افزایش تولید و اشتغال در کشور خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) اقتصاد و بازرگانی ایران جایگاه و نقش صنوف در تحولات اقتصادی: مروری تاریخی بر تجربه کشورها با تاکید بر ایران حمید قدردان (فوق لیسانس مدیریت بازرگانی) این مطلب با هدف تبیین شرایط،دلایل و حیطه فعالیت و نظارت صنوف در کشورهای توسعهیافته و اسلامی به بررسی تجربههای سایر کشورها پرداخته و ضمن بیان نواقص حرکتهای صورت گرفته در ایران و تاکید بر نقاط قوت صنوف موجود،پیشنهادهایی در جهت حمایت موثرتر از اصناف کشور ارائه میکند.
کوششهای صنوف در نگهداری تعادل در میان اعضا با تضمین فرصتهای برابر خرید و فروش در بازارهای محلی منجر به شکلگیری قوانین متمرکز بر فرآیندهای فنی،ساعات کار،دستمزد، تعداد کارگر برای انجام کار،قیمتها و عملیاتهای تجاری در انواع صنایع میشود باتوجه به چنین شرایطی بود که اعضا،از امتیاز چانه زنی خاصی برخوردار بودند و این امتیاز گاها غیر منصفانه ارزیابی میشد.
وظایف این اصناف در دوران عباسی به شرح زیر است:7 الف-کوشش در شناخت اسرار حرفه ب-دقت در صنعت و تولید بیعیب و نقص مصنوعات ج-توجه به منافع و مصالح اعضا صنف د-رسیدگی به کمیت و کیفیت مواد اولیه مورد استفاده در ساخت کالا ح-توجه به بهداشت صنوف اسلامی دارای سلسله مراتبی بودند که در ساختار فعالیت آنها بسیار موثر واقع میشد.
اما نکته قابل توجه آنکه دلایل و شرایط شکلگیری صنوف در کشورهای اسلامی تا حدودی متفاوت از آنچه در کشورهای توسعهیافته مطرح شد،است در دوران عباسی هر حرفه برای خود دارای صنف خاصی بوده است."