چکیده:
در این نوشتار، مؤلف ضمن اشاره به این واقعیت که آمار مربوط به توان تولید نفت
در کشورهای این منطقه غیر واقعی بوده و مطابق با استانداردهای علمی نمیباشد؛از سطح
واقعی توان تولید نفت سخنی گفته است و این که این میزان از تولید علی القاعده
نمیتواند تأثیر چندانی بر روی نیاز جهانی داشته باشد.افزون بر این، پایین بودن
میزان نفت قابل استخراج از یک جهت دیگر، معادلات منطقهای را دستخوش تغییر و تحول
میسازد، که ناظر بر هزینههای اقتصادی مربوط به طراحی بهترین راهها برای انتقال
نفت این منطقه میباشد.مؤلف ضمن بررسی راههای مختلفی که در این باره تاکنون پیشنهاد شده به ارزیابی
اقتصادی هر یک همت گمارده و در نهایت مزایای اقتصادی راه ایران را بر شمرده
است؛البته به شرطی که طرح ایران نه ناظر بر«انتقال»نفت خام بلکه خرید آن باشد.افزون
بر این، دو موضوع مهم دیگر در حوزه دریای خزر وجود دارد که میطلبد همچون مقوله نفت
مورد تأمل قرار گیرد: اول توان تولید گاز در منطقه است که ارزش اقتصادی به مراتب
بیشتری دارد و دیگر بحث مهم رژیم حقوق دریای خزر است که متأسفانه تاکنون اقدام
مؤثری در ساماندهی آن نشده است.نتیجه آن که امنیت اقتصادی ایران در گرو پرداختن به
سه موضوع رژیم حقوقی، گاز و نفت در این منطقه است که به ترتیب از اولویت یک تا سه
برای ما برخوردار هستند.
خلاصه ماشینی:
"فهرست الف-قابلیتها 32 ب-توانایی تولید 33 ج-راههای صدور 34 د-توضیحات تکمیلی 37 کلید واژهها ایران آسیای میانه قفقاز اقتصاد سیاست فرهنگ آمریکا الف-قابلیتها اگر ما جدول رزرو کشورها را در نظر بگیریم، که راجع به آن خیلی هم بحث شده است، از زمان فروپاشی شوروی، همه صحبت از 200 میلیارد بشکه نفت در این منطقه میکردند.
به عبارت دیگر، حجم طبیعی موجود، در بحث حاضر چندان مطرح نیست بلکه رقمی که از ملاحظه ارزش اقتصادی نفت در سطح جهانی برای استخراج به دست میآید مهم است؛مثلا ممکن است علی رغم توان بالقوه استخراج 20 میلیارد بشکه، اما با توجه به قیمت نفت استخراج بیش از 2 میلیارد اصلا مقرون به صرفه نباشد.
نتیجه آن که آذربایجان، کویت نیست، قزاقستان هم عربستان سعودی نیست و خلاصه این که دریای خزر هم خلیجفارس نیست، بلکه نسبت به ذخایر کل، منطقهای کوچک به حساب میآید؛مثلا ما الان سخن از 30 تا 40 میلیارد بشکه میکنیم حال آن که ذخایر نفت ایران بیشتر از 90 میلیارد بشکه است، وضعیت کویت هم به همین ترتیب است.
در حال حاضر از باکو تا بندر نووروسیسک خطی وجود دارد که از چچن میگذرد، این خط را با صرف هزینهای بالغ بر 50 یا 60 میلیون دلار تعمیر کردهاند و الان حدود 100 هزار بشکه نفت را میتواند منتقل بکند.
صحبتی هم از انتقال خط باکو- جیحان از طریق ایران بود که با مخالفت شدید آمریکا و کشورهای مخالف نقش ایران مواجه شد؛در حال حاضر مورد نظر لولهای است که از روسیه و چچن میگذرد، لولهای که از باکو سیبسانگ(گرجستان)عبور میکند و میتواند حدودا 350 هزار تا 400 هزار بشکه را منتقل کند."