چکیده:
بنیاد تحقیقاتی رند در آمریکا، از جمله مراکز پژوهشیای میباشد که در زمینه
تحلیل موضوعات راهبردی به صورتی فعال عمل مینماید.یکی از تولیدات فرهنگی اخیر این
مؤسسه، (1999)به بررسی موضوع حساس دریای خزر و نقش غرب -به ویژه آمریکا-در شکلگیری
سیاستهای تازه این منطقه، اختصاص یافته است.این تحقیق بخشی از یک پروژه بزرگ است که
به بررسی تغییر محیط راهبردی آمریکا مربوط میشود. فرماندهی کل نیروهای هوایی
آمریکا در اروپا، قائم مقام اداره عملیات، ستاد فرماندهی نیروی هوایی آمریکا از
جمله سازمانها و تشکیلاتی بودهاند که در اجرای هر چه بهتر این پروژه همکاری
داشتهاند.در این نوشتار ضمن اشاره به فروپاشی شوروی و ایجاد ساختاری تازه در
منطقه، چنین نتیجه گرفته شده است که برای تحصیل منافع غرب و آمریکا در منطقه، توسل
به ابزارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در اولویت قرار دارد.پرهیز از ایجاد بیثابتی
در کشورهای منطقه، کمک به بازسازی اقتصادی و نظامی واحدهای سیاسی تازه تأسیس، پرهیز
از رویاروییهای خطرناک و هزینه بر، توجه جدی به روسیه و نقش این کشور و سرانجام
ایجاد نوعی هماهنگی بین منافع آمریکا در این منطقه با تعهدات پیشینش، از جمله اصول
عملیای هستند که بنیاد راهبرد پیشنهادی را شکل میدهند.
خلاصه ماشینی:
"2-دلایل ضمنی بر لزم سیاستگذاری و برنامهریزی ناتو و غرب قفقاز جنوبی و آسیای میانه از نظر غرب و ناتو طی ده تا پانزده سال آینده از رشد ژئوپولیتیکی قابل توجهی برخوردار میباشند، آن هم به خاطر سهم بالقوهای که در نتیجه تهیه انرژی و امنیت جهانی آن خواهد داشت و این خطر در میان است که جنگ و بیثباتی میتواند فراتر از این منطقه گسترش یابد و منجر به دخالت نیروی نظامی خارجی و بازگشت سلطه روسیه گردد و با تعریف ادیان، موقعیت و قلمروها روابط ژئوپولیتیکی میان چندین قدرت اصلی را تغییر دهد.
ناتو چه نقشی را میتواند در مقابل بروز خطرات برای امنیت دریای خزر انجام دهد؟ دلایل ضمنی برای روند تعهدات ناتو، برنامهریزی نیروها و نیازها و اقدامات نظامی آن کدام هستند؟برای تشکیل منطقهای که از ایجاد تهدید برای منافع غرب ممانعت کند، ناتو از کدام اقدامات زمان صلح میتواند استفاده کند؟آیا در این منطقه نقشی برای ناتو در اداره بحرانها و حفظ صلح وجود دارد؟آیا ناتو باید کار ویژههای امنیتی جدیدی را در منطقه بر عهده بگیرد؟ در پاسخ به این سؤالها و طرح یک راهبرد همه جانبه، ناتو باید ملاحظات اساسی چندی را رعایت نماید: نخست در دهه آینده منافع غرب در منطقه دریای خزر، اقدامات سیاسی، اقتصادی مربوط به انرژی برای توسعه ثبات، اقتصاد بازار و دمکراسی و کاهش وابستگی دولتهای منطقه به روسیه به بهترین وجه تأمین خواهد شد."