خلاصه ماشینی:
"هرج و مرج سیاسی، ناتوانی دولت در حاکمیت بر ایران و بویژه بر جنوب-که پیامد فروپاشی قدرت شاه مستبد قاجار بود-ایجاد شکاف میان انقلابیون-که پیامد دسیسههای مزورانۀ انگلیس بود- همپای عواملی دیگر زمینۀ سودجویی و غنیمت شماری فرصت به دست آمده را نزد استعمارگران فراهم آورد و آنان که مدتها برای نفوذ دگر باره و فزونتر از پیش در جنوب ایران کوشش فراوان میکردند،توانستند رئیس علی را همراه با تفنگچیان زیر فرمانش از گمکر بیرون کنند و زمینه و دستمایۀ تبعید آیت الله علم الهدی را به بصره فراهم آورند.
در شمار استادان و تاریخنگارانی که در گذر سه روز نشست و بحث ویژوهشخوانی،پیامد پژوهش خویش را به گوش دیگر پژوهندگان رساندند، باید نامهای پی آمده را یادآور شد که هر کدام به ارائه گوشهای از ایستادگی در برابر بیگانگان استعمارگر در جنوب پرداختند: حجت الاسلام سید محمد حسن نبوی(نقش روحانیون در خیزش ضد استعماری جنوب ایران)،دکتر علی بیگدلی(فعالیت جاسوسان آلمانی در جنوب ایران)،دکتر عبد الرسول خیراندیش(اهمیت خیزش ضد استعماری مردم تنگستان،دشتی و دشتستان در نگاهبانی از استقلال و تمامیت ارضی ایران)،حمدی اسدپور (پراکندگی قدرت و ماهیت نیروهای محلی منطقه بنادر و سواحل جنوب در زمان اشغال بوشهر)،افشین پرتو (جنگ جهانی نخست و بازتاب آن در فارس)،موسی مطهریزاده(نقش ناصر دیوان کازرونی در خیزش جنوب)،دکتر ایرج نبیپور(جنبش رئیس علی دلواری و جنبشهای مسلحانۀ ضد استعماری آسیا،آفریقا و آمریکای لاتین)،سید ابوالقاسم فروزانی(حبیب الله خان قوام الملک و نهضت جنوب)،حجت الاسلام علی دوانی(دربارۀ دلواری،نهضت تنگستان،استعمار و مبارزات ضد استعماری)،سید علی موسوی نژاد(نقش رئیس علی دلواری در خیزش جنوب)،سید علی میر شریفی (آیت الله سید عبد الحسین لاری و شهید رئیس علی دلواری)،دکتر عبد الحسین شاهکار(پلیس جنوب در نهضت تنگستان)،عبد المجید زنگویی(شیخ حسین چاهکوتاهی و خیزش جنوب)،هیبت الله مالکی (عصر خوانین سه گانه)و چند تن دیگر از استادان و اندیشمندان و پژوهشگران."