خلاصه ماشینی:
"در تاریخ طبرستان در ضمن وقایع سال 298 ق/910 م که چهارمین سال سلطنت احمد بن اسماعیل بن احمد(301-295 ق/912-908 م)، دومین پادشاه سامانی است،به حوادث منطقه دریای خزر و تهاجم قبایل شمالی آن به ناحیه طبرستان چنین اشاره میشود: «در این سال شانزده پاره کشتی به دریا پدید آمد از آن روسان،به آبسکون12شد،که به عهد حسن زید روسان به آبسکون آمده بودند و حرب کرده بودند.
در«اسکندرنامه»نظامی گنجوی راجع به تاختوتاز روسها و دادخواهی دوالی،حاکم از اسکندر مقدونی شرحی آمده است،که ظاهرا در مورد این هجوم است: «دوالی که سالار انجاز بود به نیروی شه گردن افراز بود دوال کمر بسته بر حکم شاه40 بسی گرد آفاق پیمود راه برآمد بر شاه نیکی سکال بنالید ماند کوس از دوال که فریاد شاها ز بیداد روس که از مهد انجاز بسته عروس کس آمد از آن ملکآراسته خلالی نماند از همه خواسته ستیزنده روسی از آلان41و وارگ شبیخون درآورد همچون تگرگ (39)-ابو الفرج بن هارون الملطی:تاریخ سریانی ابن العبری،(لیپزیک 1789- 1788 م)،متن سریانی در صفحه 189،ترجمه لاتینی در صفحه 193،متن آلمانی صفحه 289،به نقل از درن:کاسپیا،ص 298.
به دربند آن ناحیه ره نیافت به قرواطها42سوی دریا شتافت همان ملک بردع برافراختند یکی شهر پر گنج پرداختند به تاراج بردند نوشابه را43 شکستند بر ستگ قرابه را»44 بیست سال پس از هجوم به بردعه،میان سویا توسلف45پسر ایگور چهارمین پادشاه روسیه و خاقان خزر که نواحی شمال و شمال غربی بحر خزر را در قلمرو خود داشت،جنگ آغاز شد،در این جنگ خاقان خزر شکست فاحشی خورد و قلعه سرکیل یا سارکل در مصب رودخانه دن در دریای آزو و در محل کنونی شهر رتف به تصرف سویا توسلف درآمد و در سال 359 ق/پایتخت خزر که موسوم به اتل(حاجی طرخان)بود مورد حمله قرار گرفت و آنجا نیز بکلی ویران گردید46."