خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) گزارش یک کتاب «سیاحتنامهء ابراهیم بیگ» یا «بلای تعصب او» راضیهء جمالی سنگری در دهههای آخر دورهء قاجار که اوضاع ایران آشفته بود،برخی میهنپرستاران آگاه درصدد اصلاح و نجات وطن برآمدهاند.
بسیاری از کسانی که در باب انقلاب مشروطیت و نشر اندیشهء آزادی در ایران سخن گفتهاند،به تأثیر این کتاب در تسریع نهضت مشروطه و آگاهاندن مردم به احیای ادبی اقرار کردهاند و مراغهای را از منادیان وحدت ملی و جزء بنیانگذاران مشروطیت دانستهاند.
انبوه ایرانیان که در آن روز،خو به آلودگیها و بدیها گرفته بودند و جز زندگانی بد خود به زندگانی دیگری گمان نمیبردند،از خواندن این کتاب تو گفتی از خواب بیدار میشدند و تکانی سخت میخوردند.
بسیار کسان را توان پیدا کرد که از خواندن این کتاب بیدار شده و برای پوشیدن به نیکی کشور آماده گردیده و به کوشندگان دیگر پیوستهاند.
بر روی هم،سیاحتنامه ابراهیم بیگ تصویرهای زنده و گویا از اوضاع اجتماعی ایران و برخی خلقیات ناپسندیدهء آنها در آن عصر را در بر دارد؛و اینکه توانسته است در افکار مردم و پیریزی تحولات بعدی مؤثر باشد،نمودار توفیق مراغهای در کار نویسندگی است.
تفاوت اسلوب میان مجلد اول و مجلدهای دوم و سوم،موجب این توهم برای عدهای از پژوهشگران شده،که مجلد اول نوشتهء مهدی خان تبریزی و دو جلد دیگر نوشته مراغهای است.
اما گاهی تعداد ابیات زیاد است،و زاید به نظر میرسد،با همهء اینها، نثر کتاب،در آن عصر،از جمله نثرهای نسبتا خوب و پیشرو بوده؛ و اگر حالا،به واسطهء بعد زمان،کیفیت عصری خود را از دست داده است و از جهات گوناگون میتوان بر آن ایراد گرفت،اما هراثری را با روزگار خودش باید سنجید."