چکیده:
پس از آنکه در شماره 16 فصلنامه، مقالهای درباره «تعداد جمعیت حاضر در غدیر» منتشر شد، دو مقاله در نقد آن از سوی دو نفر از پژوهشگران محترم به دفتر فصلنامه رسید. با توجه به سیاست نشریه مبنی بر انتشار همزمان نقد و پاسخ، این دو نقد برای پاسخگویی در اختیار نویسنده مقاله قرار گرفت. با تشکر از نویسنده مقاله و ناقدان محترم، نخست این دو نقد، و سپس پاسخ آنها برای داوری خوانندگان محترم و نیل به تبیین بیشتر حقایق تاریخی، تقدیم میشود
خلاصه ماشینی:
"حاضران در غزوه حنین و تبوک در جنگ حنین که عده مسلمانان کمتر از زمان حجهالوداع است و از طرفی نیز خوف زخمی شدن و مرگ وجود دارد، تعداد حاضران در جنگ دوازده هزار نفر گزارش شده است، حال چه داعیهای وجود دارد که در حجی که در کمال آرامش و امنیت، بهویژه با سفر و همراهی با رسول خدا صورت گرفته، فقط پنج هزار نفر شرکت کنند؟ و چگونه است که برای جنگ تبوک جمعیت اطراف محاسبه شده، ولی حضور مردم اطراف مدینه در حج و فریضه الهی با اوصافی که ذکر شد که مؤمن و مشرک در آن زمان از اکناف و اطراف در مراسم حج شرکت میکردند، محاسبه نشده است؟ آیا معقول است که در چنین مراسمی که امکان شرکت بسیار بیشتری از جمعیت حج گزار را دارد، جمعیتی آن هم با تسامح پذیرفته شود؟ البته ما درصدد اثبات جمعیت خاصی نیستیم، ولی شواهد موجود و نیز تناقضهای موجود در مقاله مذکور خیلی بیشتر از تعداد مورد نظر ایشان را تقویت میکند.
به هر حال، نویسنده در صفحه 11 گفته است که مردم عراق و شامات و مصر مسلمان نبودند و نیز قلمرو نفوذ اسلام را شبهجزیره عربستان دانسته و از طرف دیگر، خود تسامحا پذیرفته است که چهل هزار نفر در حجهالوداع در مکه بودند، حال چگونه بر ابن جوزی خرده گرفته که چرا جمعیت حاضر در غدیر را 120 هزار دانسته است؟ آیا این سخن با سخن قبلی مبنی بر پذیرش حضور چهل هزار نفر در مکه، در تناقض آشکار نیست؟ و مسلما مراد از تمام نقاط اسلامی، جمعیت مدینه و مکه و حوالی مکه نیست."