خلاصه ماشینی:
"بطور کلی باید گفت ذوق و روش بسیار پسندیدۀ این دو هنرمند(درویش خان و رکن الدین خان)در ابتکار و ساختن پیشدرآمد شایان کمال تحسین است و ساختههای آنها بهترین سرمشق و نمونۀ موسیقی بدون کلام آواز میباشد و اگر این هنرمندان از موسیقی علمی آگاه بودند در رشتۀ آهنگسازی انقلاب شگرف در موسیقی ایران پدید میآوردند ول متأسفانه از علم آهنگسازی و فنون این کار بهرهای نداشتند و هرچه ساختهاند به صرف ذوق سلیم بوده که در مقام خود شایان بسی تحسین است.
پس از آنها دیگران هم دنبال همین تقلید را گرفتند و خلاصه بتدریج تمام نوازندگانی که سازشان شنیدنی میشد نغمهپرداز شدند و آنها هم شروع به ساختن درآمد و رنگ کردند و آن چنان آهنگها زیاد شد که کمکم لطف خود را از دست داد و بتدریج هم نواختن پیشدرآمد و هم ساختن آن از رسم افتاد،چنانکه حالا دیگر کسی دست به این کار نمیزند ولی اگر به راستی بخواهیم نمونهای از بهترین پیشدرآمدهای قدیم را گوش کنیم باید بدون مبالغه و اغراق گفت این سبک موسیقی به انحصار همان پایهگذاران اولیه درآمده و از آنها بهتر کسی نتوانسته است چیزی که قابلتوجه باشد،ابداع کند.
حتی آنچه امروزه به گوش میرسد فقط جزیی از چهار مضرابهای صبا میباشد و باید گفت در این قسمت هم سبک صبا ممتاز بود و نوازندگان فعلی چهار مضرابهای بسیار محدود و یکنواختی میزنند که به هیچوجه تکنیک ندارد،بلکه بیشتر سعی میکنند حالت و کیفیت داشته باشد و حتی این نمونهای که ممکن بود ایجاد روش و تکنیک خاصی در ویولن نواختن موسیقی ایرانی بکند چون دنبالهاش گرفته نشده در حال حاضر دارای هیچ نوع تنوع و تکنیک نمیباشد چه در روی ویولن و چه در روی تار فقط باید گفت که باز هم بهترین نوع آن در سنتور اجرا میشود."