خلاصه ماشینی:
"حقیقت این است که«سمبولیسم»در هنر، بیش از هر چیز،وامدار عارفان عاشقی است که برای ارایه پیام لطیف و پر مفهوم خویش، اصطلاحات،تعبیرها و گاه تصویرهای نمادینی را به خدمت گرفتهاند؛نمادهایی که هر یک جدای از داشتن مفهومی مشخص و جهانی،مفاهیم فرعی بسیار را نیز به ذهن مخاطب القا میکنند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) چنین است که برخی نمادهای تصویری چون: «شمع»،«اسب»،«کعبه»و«کبوتر»در آثار عارفان نقاش،یا نقاشان عارف،جدای از مفهوم ثبت شده و اصلی،مفاهیم دیگری را نیز منعکس میکنند.
شهید دکتر مصطفی چمران از عارفان هنرمندی بود که در چند زمینه هنری-خط،نقاشی،عکاسی و مجسمه سازی-اندیشه و الهام هنرمندانه خویش را متجلی کرد.
چنین است که در فرجام میتوان گفت: نقاشیهای دکتر چمران،محصول تفننهای بیاندیشه،تکاپوهای بی ارزش و دلمشغولیهای گنگ و نامفهوم نیست،هنر او،هنر انسان متعهد و عارف دردمندی است که جان پاکش در هوای عدالت،آزادی و معنویت پیوسته در پرواز بود."