چکیده:
در زبان فارسی قالبهای مختلفی برای بیان یک جمله وجود دارد.یکی از این ساختها،ساخت غیر شخصی است.در این مقاله سعی بر آن است تا پس از بررسی نظرات دستورنویسان و زبان شناسان مختلف یک دستهبندی کلی از این ساختها ارائه شود.
خلاصه ماشینی:
"گروه دوم: اشکال بیشخص از جملات بیشخص زیر گروه اول:در این دسته از جملات بعضی افعال یا ترکیبهای فعلی در شکل سوم شخص مفرد،عضو عمدهی جملهی بیشخص را تشکیل داده،فاقد نهاد هستند و خود آنها نیز پایهی یک جملهی مرکب وابسته میباشند.
اینگونه جملات را فقط در صورت به کار رفتن در نقش یک فراکرد پایه میتوان اشکال بیشخص از جملات بیشخص نامید و اطلاق فعل بیشخص به آنها میسر نیست؛ چرا که این افعال میتوانند در صورت استعمال مجزا و منفرد،گزارههای جملات ساده[دارای نهاد و گزاره]باشند(همان): (51)الف)از دور،سوادآبادی به نظر میرسد.
3-2-9-قمیشی9(6431) قمیشی(6991)در توصیف ساختهای غیر شخصی در زبان فارسی مینویسد: این ساختها دارای یک فاعل تجربهگر هستند که به واسطهی یک پیبست ضمیری بر روی عنصر پیش از فعل(اسم،صفت) نشان داده میشود و حالت برایی یا اضافی01 میگیرد.
3-1-2-ساختهای غیر شخصی با مسند مرکب91(اسم/صفت+فعل ربطی مثالهای زیر معرف ساخت غیر شخصی با مسند مرکب هستند: (24)الف)معلوم است که چنین امری رخ نخواهد داد.
3-4-مجهولهای غیر شخصی02 در زبان فارسی ساختهایی وجود دارد و که فرم ظاهری آنها به شکل مجهول(اسم +شدن)است اما در واقع مجهول نمیباشند؛زیرا در زیر ساخت خود فاقد مفعول مستقیم هستند.
(*)جهان پناه تهرانی در مقاله«فعلهای لحظهای و تداومی در زبان فارسی امروز»پس از مطرح کردن این تعریف خانلری مینویسد:«شماره این فعلها در فارسی رایج امروز بسیار زیاد است و ما ناگزیر باید شکلی برای مصدر آنها انتخاب کنیم:در برخی موارد در لغتنامه دهخدا و نیز فرهنگ معین(؟ کسی را)نظیر،«مورمور شدن کسی را»دیده میشود."