چکیده:
مولانا شاعری است با اطلاعات وسیع از تمام علوم و پیشههای ماندگار خود،که ذهنش سرشار از اصطلاحات و تعابیر مربوط به آنهاست و با گفتن هر نکته،سلسلهی از واژگان،آیات، احادیث و...متناسب با آن در ذهن سیالش تداعی میشود.این تداعی انواع متعدد دارد.نگارنده برخی از آنها را همراه با شواهدی ذکر کرده است.
خلاصه ماشینی:
"در ذهن مولانا تداعی میشود و آنها را در
شبکههای تداعی در مثنوی مولانا به انواع
دسته از شبکههای تداعی است که یا
تا نگردد این کر،آن باطن کر است(765)
تا مصراع اول بیت 865 که باهم تناسب دارند،
کنندهی آیات زیر در ذهن مولانا است:«یا ایتها النفس الممطمئنة*ارجعی الی ربک
میکند و آن این است که«بیادب تنها به خود زیاد
08 برگرفته از آیهی زیر است:«و ظللنا علیکم الغمام و انزلنا علیکم المن
بیت 18 برگرفته از آیهی زیر است:«و اذ قلتم یا موسی لن نصبر علی طعام
این داستان برگرفته از آیات زیر است:«قال عیسی ابن مریم اللهم ربنا انزل علینا
مولانا در این دو بیت میگوید:
برگرفته از آیات زیر است:«یوم تری المؤمنین و المؤمنات یسعی
روایت،آن دسته از شبکههای تداعی است که
مولانا تداعی کرده که در مصراع دوم بیت
از دفتر اول:ما در این انبار،گندم میکنیم
بیت 183 اشاره است به عبارت«لا صلوة
از دفتر اول:آب و گل چون از دم عیسی چرید
بیت 568 برگرفته از آیهی زیر است:«...
است که مولانا در بیت 668 به آن اشاره کرده
بیت 668 مستفاد از این حدیث است:
حکم»،آن دسته از شبکههای تداعی است که
از دفتر اول:در بیان این سه،کم جنبان لبت
دوم بیت 9401 به ذکر آن پرداخته است:«کل سر جاوز الاثنین شاع»
این مثل هنگامی بیان میشود که بخواهند
این مثل،مصراع اول بیتی است منسوب
شبکههای تداعی است که واژههای سازندهی
شبکههای تداعی است که از پی هم آمدن
داستان در ذهن مولانا است که برخی از عناصر
اصلی آنها در این ابیات آورده است."