چکیده:
در این مقاله اصطلاحات رایج در مقولهی«طنز»،نظیر«احمدا»،«افیونه»و...به بحث گذاشته شده است.
خلاصه ماشینی:
"افیونیه Afyuniye «افیونیه»به نوعی آثار منظوم یا منثور گفته میشود که به طنز یا جد در مدح یا ذم تریاک و دیگر مواد مخدر سروده و نوشته شده است.
در اصطلاح ادبی«طنز»به نوع خاصی از آثار منظوم یا منثور ادبی گفته میشود که اشتباهات یا جنبههای نامطلوب رفتار بشری،فسادهای اجتماعی سیاسی یا حتی تفکرات فلسفی را به شیوهای خندهدار به چالش میکشد.
مولانا محمود نظام قاری از شعرای نیمه دوم قرن نهم هجری،در«دیوان البسه» در نقض شعر:«فکر بلبل همه آن است که گل شد یارش/گل در اندیشه که چون عشوه کند در کارش»میگوید: آنکه خیاط برد پارچه از رو وارش پنبه حلاج چرا کم نکند از کارش رخت را زود مدر دیر مپوشان در چرک خواجه آن است که باشد غم خدمتکارش ای که دستار سمرقندیات افتاد پسند جانب طره عزیز است فرو مگذارش گر سر و پای کسی هست تهی تن عریان به از آن است که در پا نبود شلوارش جای آن است که اطلس رود از رنگ به رنگ زین تغابن که قدک میشکند بازارش هجو lampoon «هجو»واژهای عربی است،به معنی سرزنش کردن،بیهوده سخن گفتن،دشنام دادن،یاوه گفتن،نکوهیدن و عیب کسی را شمردن«بیایید بنوشیم»معنی معادل انگلیسی هجو، lampoon و معادل فرانسویاش lampon است.
facetiae معادل لاتین این واژه است(میان برخی کتابفروشان اصطلاح facetia به آثار پورنوگرافی هم اطلاق میشود.
به همین دلیل سعدی در گلستان گفته است: به مزاحت نگفتم این گفتار هزل بگذار وجد از او بردار هزل به دنبال موضوعی جدی نیست و هدفش تفریح،شوخی و نشاط لحظهای است،پس با طنز و هجو فرق دارد."