چکیده:
چکیده: در این مقاله مروری بر تعاریف نظارت و کنترل و مراحل آن در مدیریت بطور عام شده است. اهمیت و ضرورت آن در مدیریت اسلامی، ویژگیهای نظارت کننده از دیدگاه قرآن بیان میشود. انواع نظارت و کنترل در مدیریت اسلامی و نظر اسلام در این باره و راههای اعمال نظارت در اسلام و مسائلی که در نظارت و کنترل باید مورد توجه قرار گیرند مورد بررسی قرار میگیرند. در خاتمه الگوی پیشنهادی جهت نظارت و کنترل در مدیریت اسلامی ارائه شده است. لازم به توضیح است که مفهوم نظارت و کنترل در این مقاله یکسان بکار رفته است.
خلاصه ماشینی:
"" نویسندهای که این تعریف را بیان میکند، ویژگی یک سیستم کنترل مناسب را سیستمی میداند که سازمان را در رسیدن به اهداف به بهترین وجه یاری نماید (1:654)، وقتی برای سازمان، برنامهای تهیه میشود و تمهیدات لازم برای اجرای آن به عمل میآید، انتظار این است که هدفهایی که در برنامه پیش بینی شده است، تحقق پیدا کند و هنگام اجرای برنامه، اطمینان وجود داشته باشد که حرکت سازمان به سوی هدفهای تعیین شده جهتگیری شده است و جزئیات برنامه به صورت دقیق اجرا میشود.
این گونه نظارت ذهن مدیر را از جزئیات پر نمیکند و فرصت لازم را برای انجام مسؤولیتهای دیگر مدیریت، باقی میگذارد و در نتیجه زمینههای ناکامی را از بین برده و موفقیت و پیروزی را به ارمغان میآورد، در نظام حکومتی اسلامی، مدیریت جامعه بر عهده حاکم اسلامی نهاده شده است و او تنها مسؤول نظارت بر امور کارکنان دولت نیست.
3- نظارت همگانی: اسلام مساله نظارت را تنها وظیفه دستگاه حاکمه و یا شخص حاکم نمیداند، بلکه به کلیه مردم به عنوان قانون شرعی و تکلیفی الهی آموزش میدهد که نسبت به سرنوشت یکدیگر علاقه نشان دهند و تبلور این علاقه و ایمان را در قانون امر به معروف و نهی از منکر به نمایش میگذارد، چنانکه قرآن میفرماید: "مردان و زنان با ایمان بعضی ناظر و سرپرست بر بعضی دیگر هستند به این معنا که همدیگر را امر به معروف ونهی از منکر میکند"(15) 4- مدیران: از دیگر کسانی که در ارتباط با نظارت بر سازمان، مسؤولیت مستقیم دارد مدیر آن سازمان میباشد، مدیر در برابر جزء جزء تشکیلات و فرد فرد مشاغل در آن، مسؤول است."