خلاصه ماشینی:
"بعنوان مثال من میتوانم این کتاب را بخوانم، بروم یا نروم، پس از انسانها به صورت فردی، مصدر صدور اعمال اختیاری هستند این را عامل میگوییم، به دیگر بیان عامل یعنی عنصری که از او عمل اختیاری صادر میشود، فراتر از این میبینیم که مجموعهای از انسانها تحت نظم خاصی اعمالی جمعی از آنها صادر میشود، مثلا پنج نفر جمع میشوند و یک شرکت کشاورزی درست میکنند، یکی زمین را شخم میزند، دیگری بذر میکارد، سومی زمین را آب میدهد و چهارمی محصول را درو میکند و پنجمی آن را به بازار برده و به فروش میرساند، اگر به این مجموعه عملی نگاه کنید، صورت ظاهری این است که هر کدام عملی جداگانه انجام دادهاند، اما در واقع مجموعا یک عمل منظم صورت گرفته است، چنین نیست که که هر کس کار خودش را انجام دهد بلکه یک عمل مجموعی شکل میگیرد که کاشت زمین و فروش محصول و تقسیم درآمد بین مجموعه دستاندرکار این عمل است که در عین گونهگونی، اعمال افراد این مجموعه محصول کار جمع یک عمل است.
اندیشه حوزه:در ادامه بحث حکومت و عقلانیت، از جمله مسائل بسیار مهم این است که چگونه میتوانیم ولایت فقیه و حکومت اسلامی را از پشتوانههای عقلی برخوردار کنیم و با در پیش گرفتن چه روشها و شیوههایی میشود آن را تثبیت کرد، بویژه با اشکالاتی که افرادی مانند صاحب کتاب حکمت و حکومت بر حکومت اسلامی گرفتهاند و همچنین آنچه در مقالهای در مجله حکومت اسلامی شماره 2، از ایشان آمده است؟ دکتر لاریجانی:البته این کار شدنی است و نیاز به دقت نظر فراوان دارد، من در این رابطه دو بحث را میتوانم مطرح کنم: 1)از طریق تعریف حکومت که قبلا هم داشتیم میتوانیم ولایت فقیه را به اثبات برسانیم، چرا که گفتم حکومت یعنی تجمع عاملی که عقلانیت پایهاش جامع باشد."