چکیده:
دو دیدگاه مختلف از اسلام با تفاوت های اساسی در اصول و فروع، بلافاصله پس از رحلت
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در صحنه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی ظاهر
گردید که تاکنون نیز به صورت دو نگرش مستقل و جدا از هم در تمام زمینه ها وجود
داشته است. این دو نگرش از آغاز پیدایش، در قالب دو گروه اقلیت و اکثریت پدیدار
گشت و به مرور زمان، به دو مذهب بزرگ به نام «شیعه» و «سنی» معروف شد. هر کدام از
این دو مذهب تحولات و فراز و نشیب های گوناگونی را در طول تاریخ به خود دیده است.
تقریبا، در تمام این تحولات تاریخی، طیف اکثریت (سنی) حاکمیت سیاسی را در اختیار
داشته و غالبا از آنچه در توان داشته علیه رقیب خود، فروگذار نکرده است. با این
حال، اقلیت شیعه با برخورداری از فرهنگ قوی اهل بیت پیامبر(علیهم السلام)همیشه در
برابر رفتار غالبا غیر متناسب گروه اکثریت، هویت دینی و مذهبی خود را حفظ نموده و
از موقعیت فرهنگی و اجتماعی خود به خوبی دفاع کرده است.
از آن جا که، هر یک از این دو مذهب به نوبه خود، مدعی اصالت و تقدم در پیدایش می
باشد، از این رو، این تحقیق در زمینه ظهور و شکل گیری این دو فرقه و این که آیا در
زمان رسول خدا(صلی الله علیه وآله)، نشانی از آن دو در گفتار آن حضرت وجود داشته
است یا نه، صورت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"([18]) هر چند معنای لغوی کلمه «شیعه» اختصاص به گروهی خاص ندارد و به مطلق انصار و اتباع اطلاق می شود، ولی در اصطلاح کلامی، این واژه اسم خاصی برای پیروان امام علی(علیه السلام)قرار گرفته است، به گونه ای که هرجا با شنیدن آن، همین معنا به ذهن تبلور می کند؛ زیرا یکی از ویژگی های این گروه اعتقاد به برتری حضرت علی(علیه السلام) برهمه صحابه پیامبر(صلی الله علیه وآله)است و بدین روی، از او پیروی می کنند.
نظریه عبدالله بن سبا با وجود آن که دلایل و شواهدی از احادیث نبوی، تاریخی و کلامی مبنی بر پیدایش تشیع در زمان رسول خدا(صلی الله علیه وآله) بیش از آنچه ذکر شد، موجود است و همگی به یقین می رساند که اصطلاح «شیعه» در عصر رسالت رایج بوده و تعدادی از بزرگان اصحاب به نام «شیعه علی(علیه السلام)» شهرت داشته اند، در عین حال، نظریات بی پایه و اساسی نیز وجود دارد که در واقع، از طرف مخالفان تشیع طراحی وارائه شده است.
([35]) نتیجه گیری و جمع بندی آنچه از مجموع مطالب ذکر شده به دست می آید این است که اصطلاح «شیعه»، به مفهوم کلامی، یعنی پیروان علی بن ابی طالب(علیه السلام) که در زمان حیات رسول خدا(صلی الله علیه وآله) نیز رایج بوده و شخص آن حضرت بارها واژه «شیعه» را بدین معنا به کار برده اند از این رو، می توان گفت که واضع کلمه «شیعه» پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)است و عقاید شیعه را ایشان در اذهان بزرگان اصحاب مستقر ساختند."