چکیده:
بانک اسلامی اردن که در سال 1979 م. فعالیت خود را با التزام به حذف ربا از فعالیت
های بانکی و عمل به احکام اسلامی آغاز نمود، طرحی شفاف و متناسب با بانک داری بدون
ربا پایه ریزی کرده و آن را به مرحله اجرا درآورده است. طراحی سپرده های سرمایه
گذاری و اوراق مضاربه بر اساس مشارکت درسود و زیان، به کارگیری عقود در مقتضای
اصلیشان، عدم تحمیل شرایط یک طرفه به متقاضیان تسهیلات، گنجاندن مشاور و کمیته
مشورتی شرعی مستقل برای نظارت برقوانین ومقررات، امتناع از اخذ تسهیلات ربوی از
بانک مرکزی اردن، اهتمام به اهداف اجتماعی و مانند آن گوشه هایی از این حقیقت را
نمایان می سازد. این بانک ضمن پای بندی به اجرای احکام اسلامی، در عمل نیز موفقیت
هایی کسب نموده که احراز رتبه سوم از نظر حجم کل دارایی ها و سپرده ها در سال های
1992 ـ 1996 در بین 20 بانک کشور اردن و از جمله 5 بانک خارجی، که برخی از آن ها
قدمت 60 ساله دارند، می تواند نمودی از این موفقیت باشد. قسمت نخست این مقال به
بررسی این موضوع می پردازد.
خلاصه ماشینی:
"حساب سود و زیان سرمایه گذاری های خاص به صورت مستقل صورت می گیرد و بانک و سپرده گذاران بر اساس نسبت های مشاع ازپیش اعلام شده درسودشریک می شوندو در صورت بروز زیان، بانک به عنوان وکیل و امین سپرده گذاران، تنها ضامن خسارت هایی است که در اثر کوتاهی یا تخلف وی حاصل می شود.
([22]) اما حساب سود و زیان سرمایه گذاری های مشترک که عمده سرمایه گذاری های بانک را تشکیل می دهد، تفصیل جداگانه ای دارد که تبیین آن در ذیل می آید: 1ـ حساب مقابله با خطرپذیری سرمایه گذاری های مشترک بانک اسلامی اردن برای رویارویی با خطرات (ریسک های) ناشی از سرمایه گذاری های مشترک، بر اساس ماده 20 قانون خود، اقدام به گشایش حسابی با عنوان «حساب مقابله با ریسک های سرمایه گذاری های مشترک» نموده و سالانه 10 درصد خالص سود سرمایه گذاری های مشترک را ـ تا زمانی که موجودی این حساب به دو برابر سرمایه پرداخت شده بانک نرسیده است ـ برای رویارویی با خسارت هایی که از مجموع سود سرمایه گذاری های مشترک بانک فراتررود، به این حسابواریز می نماید.
ج. در صورتی که مجموع سودهای حاصل در آن سال و ذخایر حساب مقابله با ریسک های سرمایه گذاری مشترک برای پوشش زیان های وارده کافی نباشد، بانک باید از فعالیت هایی که به روش مضاربه تأمین مالی شده ولی محاسبه سود و زیان آن در پایان آن سال مالی صورت نمی گیرد، بر اساس قیمت بازار صورت برداری نماید."