چکیده:
به فاصلهای اندک از رحلت حضرت محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ مسلمانان راهی دو سرزمین متمدن آن روزگار یعنی ایران و روم شدند و بخشهایی عمده از آنها را به تصرف خود درآوردند .علی رغم وجود تفاوت زبانی و تفاوت شرایط زندگی عربها با ساکنان سرزمینهای تازه فتح شده وهمچنین ماموریت و رسالت عربها که خود را حاملان سخن و پیام آسمانی دین اسلام میدانستند که نمادها و قالبهای خاص خود را داشت ولیکن به استناد واقعیات غیرقابل انکار تاریخی ، به رغم همه مشکلات و موانع ارتباطی ، آنها موفق شدندکه ارتباط بسیار کارآمدی با مخاطبان غیر عرب خود پدیدآورند که راه انتقال فرهنگ و آموزههای جدید دینی را هموار کرد . پرسش اینجاست که اعراب مسلمان از کدام ابزارها ، روشها و نمادهای ارتباطی بهره جستند تا بدین کامیابی دست یافتند ؟
خلاصه ماشینی:
"علی رغم وجود تفاوت زبانی و تفاوت شرایط زندگی عربها با ساکنان سرزمینهای تازه فتح شده وهمچنین ماموریت و رسالت عربها که خود را حاملان سخن و پیام آسمانی دین اسلام میدانستند که نمادها و قالبهای خاص خود را داشت ولیکن به استناد واقعیات غیرقابل انکار تاریخی ، به رغم همه مشکلات و موانع ارتباطی ، آنها موفق شدندکه ارتباط بسیار کارآمدی با مخاطبان غیر عرب خود پدیدآورند که راه انتقال فرهنگ و آموزههای جدید دینی را هموار کرد .
در مدل زیر میتوان تصویری از میزان موفقیت مسلمانان در ایجاد چنین ارتباطی را برداشت کرد : فرستنده : اعراب مسلمان گیرنده : مردم سرزمینهای متمدن ب الف نمودار شماره 2 – وضعیت ارتباطات میانفرهنگی چند دهه پس از فتوحات یعنی بعد از چند دهه میزان پیام دریافت شده نسبت به پیام ارسالی نزدیک به عدد یک بوده است : اکنون پرسش اینجاست که اعراب مسلمان از کدام ابزارها ، روشها و نمادهای ارتباطی بهره جستند تا بدین کامیابی دست یافتند ؟ برای پاسخ به این پرسش میتوان از نظریههای مختلفی استفاده کرد .
حیطه نخست : روحیات حیطه دوم : آموزشی حیطه سوم : سیاسی اجتماعی نمودار شماره 3 ـ حیطههای ارتباطات میانفرهنگی در دهههای نخستین اسلامی بر اساس آنچه گذشت ، میتوان نتیجه گرفت که آموزههای دینی ( در بررسی موردی ما دین اسلام ) میتواند ظرفیت بسیار بالایی برای ارتباطات میان فرهنگی فراهم آورد و این قابلیت با تکیه بر یک تجربه موفق تاریخی امروزه نیز که جهان نیازمند الگویی برای ارتباطات میان فرهنگی است میتواند مورد استفاده قرار گیرد ."