چکیده:
در آغازین سال های سده های جدید پرتغالی ها به دنبال سالها تکاپوهای اختصاصی خود با دور زدن آفریقا خود را از راه دریا به خاور و زمینها رساندند خلیج فارس به عنوان یکی از مراکز حساس دریایی در آن روزگاران ، توجه این اولین استعمارگر خاورزمین را در آغاز عصر جدید به خود جلب کرد به زودی توانست در آغازین سالهای پادشاهی شاه اسماعیل اول بر آن چیرگی یابد این چیرگی تا سالهای پایانی پادشاهی شاه عباس اول همچنان بدون هماورد ماند به تدریج با نیرو گرفتن دیگر دولتهای ی اروپایی پایه های امپراطوری های قدیمی چون اسپانیا و پرتغال رو به سستی نهاد و دولتهای جوان تری چون فرانسه هلند انگلیس جایگزین این دو دولت در صفحه شطرنج جهانی گردیدند از جمله در خلیجفارس ، کمپانی قدرتمند هند شرقی انگلیس توانست با نزدیک شدن به شاه عباس اول و در یک سودای متقابل با دولت ایران جایگزین بازرگانی هماورد دیرینه خود یعنی پرتغال گردد تکاپوهای کمپانی هند شرقی انگلیس و دولت صفوی به رهبری شاه عباس اول برای همدستی با یکدیگر به نشانه بیرون راندن پرتغالی ها از خلیج فارس و چگونگی آزاد سازی بحرین، هرمز از دست نیروهای اشغالگر پرتغالی از مواردی است که در این نوشتار بدانها پرداخته ایم
وصل البرتغالیون فیمطلع القرون الاخیرة ی الشرق من خلال التفافهم حول القارة
الافریقیة علی طریق البحر بعد عدة سنوات من رحلاتهم الاستکشافیة ... واثار
الفارسی اهتامهم بوصفه واحدا من اخطر الراکز البحریة حساسیة نی تلک العصور... و
تکنوا می السیطرة علیه سریعا فی بدایة حکم الشباه عباس الاول, و ترکزوا فیه حوا
السنوات الاخیرة من حکم الشاه عباس الاول بلا منازع ...
و بعد آن قوت شوکة الدول الاوربیة الاخری تزعزعت اسس الامبراطوریات القدیة
کاسبانیا و البررتغال و حلت محلها رقعة الشطرن الدولی دول اخری کفرنسا و هولندا و
بربطانیا و یضا فی الخلیج الفارسی, حیث تمکنت شرکة اند الشرقیة الا نجلیز یة
القتدرة من خلال علاقاتها الحسنة مع الشاه عباس الاول ان تکون البدیل الاقتصادی
منافع الیرتغال القدیة من خلال عقد الصفقات التجاریة مع الدولة الایرانیة...
ان مساعی شرکة اند شرقیة الانجلیز یة والدولة الصفویة بزعامة الشاه عباس الاول و
تعاونها امتبادل فی اخراج البرتغالیین من النلیج الفارسی و تحریر البحرین و جزیرة قشم
و هرمز من سیطرة الستعمرین البرتغال هی من ال تعرض لها هذا المولف.