چکیده:
در این مقاله به یکی از مقولات مهم علمی و مدیریتی سازمانهای معاصر یعنی توانمندسازی پرداخته شده است. توانمندسازی به یک معنا همواره با بشر وجود داشته است و در تاریخ ریشه دارد،اما در معنای خاص آن در پی رنسانس و جهش علوم در قرون نوزده و بیست طرح گردید و گسترش یافت.میتوان گفت محوریترین تعریف توانمندسازی،آزادساری نیروی درونی افراد و افزایش مشارکت آنها در سازمان است که این امر طی فرایندهای خاصی صورت میگیرد.در این مقاله سعی شده است تا اصطلاح توانمندسازی مورد بررسی قرار گیرد و تعاریف مختلف آن ارائه،و ریشهها و نگرشهای دیگر علوم اجتماعی به این مقوله معرفی گردد.همچنین دیدگاههای موجود،مدلها سطوح توانمندسازی که شامل سطح فردی،گروهی و ساختار سازمان است تبیین شود.
خلاصه ماشینی:
"بعدها با تکامل علوم و فنون و رشد جهشی آنها در قرون نوزده و بیست،این اندیشه شکل گرفت که انسانهای سالم از نظر جسمی و روحی هم الزاما توانمند نیستند و با ایجاد تغییر در نگرش،روابط بین فردی و گروهی و ساختار سازمانی میتوان تواناییهای افراد را بسیار زیاد افزایش داد لذا توانمندسازی به مفهوم امروزی و پیشرفتهء آن طرح و تکامل یافت.
این عقلانیت در سطوح اقتصادی،متضمن سازمان یافتن کارخانهها با وسایل دیوانسالاری و کلا روابط و شرایط تولید؛در مذهب،متضمن پدید آمدن الهیات عقلانی و افسون زدایی(ناپدید شدن سحر و جادو)از دین؛در قانون،متضمن برافتادن راه و رسم قانونگذاری خلق الساعه،فی البداهه،خودسرانه و استدلال حقوقی استقرایی و براساس احکام شامل و همگانی؛در سیاست،متضمن افول هنجارهای سنتی مشروعیت؛در رفتار اخلاقی،متضمن تأکید وافرتر بر انضباط و ممارست؛در علم، متضمن زوال چهره متکبر منفرد و پیدایش گروههای پژوهشگران و تجارب هماهنگ شده و سیاستهای علمی تحت هدایت دولتها و در جامعه بطور کلی،متضمن گسترش دیوانسالاری و کنترل و اداره دولتی بوده است.
21 حرکت به سوی توانمندسازی،از ساختار هرمی به ساختار دایرهای،دارای تغییرات فکری یا نگرشی است که میتوان در جدول ذیل نمایش داد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) توانمندسازی سه تغییر اساسی در نگرش افراد سازمان ایجاد میکند: 1-تغییر در روش:هر گروه کاری علاوه بر رسیدن به هدف خود،باید چگونگی دستیابی به آن را نیز داشته باشد.
مشخصات این دو ساختار در جدول زیر آمده است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) -مدلهای توانمندسازی 1-مدل آلبرت باندورا حاصل تحقیق باندورا در روانشناسی،معرفی چهار ابزار برای توانمندسازی دیگران است: 1-استفاده از حمایت احساسی مثبت (Positive EmotioNal support) در فشارها و هیجانات کاری."