چکیده:
هدف پژوهش حاضر این است که استعاره در زبان روزمره کردی با رویکردی شناختی و بر پایه «نظریه استعاره مفهومی» بررسی شود. با واکاوی داده هایی از گویش گورانی و از گفتار روزمره اهل زبان، استعاره های زبانی نهفته در آنها استخراج، سپس استعاره های مفهومی زیرساختی آنها شناسایی و دسته بندی می شود. یافته های این پژوهش به روشنی گویای آن است که در زبان کردی خودکار نمونه هایی از استعاره های سویمند، هستی شناختی، ظرف و جانبخشی به فراوانی دیده میشود. این یافته ها یک بار دیگر یادآور این واقعیت است که استعاره تنها ویژه زبان ادب نیست بلکه باید آن را بخش جدایی ناپذیر از سامانه ذهن و زبان آدمی دانست.
The purpose of this research is to examine the metaphor in automatic Kurdish language from a cognitive point of view and on the basis of “conceptual metaphor theory”. After analyzing some data from everyday speech in Gurani dialect, existing linguistic metaphors in them are extracted, and then their underlying conceptual metaphors are determined and classified. The findings of this research show that orientation, ontological and container metaphors as well as personification are found frequently in everyday Kurdish language. Once more these findings prove the fact that the use of metaphor is not just restricted to literary language but must be seen as an essential part of mind and language system of human.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي اين پژوهش به روشني گوياي آن است که در زبان کردي خودکار نمونه هـايي از استعارههاي سويمند٤، هستيشناختي ٥، ظرف ٦ و جانبخشي ٧ به فراواني ديده ميشود.
امـا پيرامـون استعاره در زبان فارسي پژوهش هاي زيادي انجام گرفته است که از آن ميان ميتوان به اين نمونـه هـاي زير اشاره کرد.
گندمکار(١٣٩١) چگونگي درک استعاره در زبان فارسي را بررسي کرده اسـت ؛ معصـومي و کردبچـه (١٣٨٩) استعارههاي هستيشناختي در دست نوشته هاي کودکان را واکاويـدهانـد؛ عـرب يوسـف آبـادي و فرضيشوب (١٣٩٠) بازتاب فن آوري و ماشينيزم را در استعارههـاي فارسـي محـاوره بررسـي کـردهانـد؛ ملکيـان و ساسـاني (١٣٩٢) بيـان اسـتعاري غـم و شــادي در گفتـار روزمـره را پژوهيـدهانـد؛ گلفــام و همکاران(١٣٨٧)، قائمينيا (١٣٨٨)، ابوعلي شباني (١٣٨٨)، بهنـام (١٣٨٩)، افراشـي و واديپـور (١٣٩٠)، گلشايي و همکاران (١٣٩٣) نيز در پژوهش هاي خود بر استعاره مفهومي تمرکز کردنـد.
پايـاننامـه هـاي مشعشـعي (١٣٨٠)، يوسـفي راد (١٣٨٢)، امينـي (١٣٨٣) و صـدري (١٣٨٥) نيـز نمونـه هـاي ديگـري از پژوهش هاي پيرامون استعاره در زبان فارسي است .
او را شکست دادم (هاشمي، ١٣٨٩) ٤- استعاره در زبان روزمره کردي در اين بخش نمونه هايي از کاربرد چهار گونه استعاره سويمند، هستيشناختي، ظـرف و جـانبخشـي در گفتار روزمره گويشوران گوراني بررسي ميشود.
در زير با بيان نمونه هايي از گفتار روزمره گويشوران کرد استعارههاي ظرف در اين زبان بررسي ميشود: 15) a.
استعارههاي مفهومي نمونه هاي بالا را ميتوان اين گونه بيان کرد: صحبت کردن و سخن گفتن ، ظرف است .