چکیده:
همزمان با تأسیس این مدارس ذکر شده است.در ادامه ضمن معرفی بانی و مؤسس نظامیهها؛به اهداف و نحوهی مدیریت وی و معرفی نظامیههای مشهور پرداختهایم و ویژگیها و ساختار آنها را با تکیه بر اطلاعات موجود از نظامیهی بغداد مورد بررسی قرار دادهایم.در پایان نیز با جمعبندی مطالب،به تأثیرات مثبت و منفی مدارس نظامیه اشاره کردهایم.تأسیس مدارس نظامیه با برخی ویژگیهای انحصاری در آغاز نیمهی دوم قرن پنجم،توسط خواجه نظام الملک طوسی-وزیر سلجوقیان که خود از علما و نویسندگان آن دوره به شمار میرفت- تحولی در امر مدیریت آموزش علوم اسلامی ایجاد نمود که به عنوان نقطهی عطفی در تاریخ اسلام از جهات مختلف قابل بررسی است. تأثیرات مختلف علمی،اجتماعی و مذهبی این مدارس؛ناشی از اهداف،ساختار،ویژگیها و مدیریت خاص آنهاست. در این مقاله سعی شده است تا شیویهی مدیریت در این مدارس، ضمن بیان اجمالی پیشینه،ویژگی و تأثیرات نظامیهها(به خصوص نظامیهی بغداد)توضیح داده شود.بر این اساس،نخست به عنوان مقدمه،سابقهای از مراکز علمی-آموزشی در بلاد اسلامی تا پیش از تأسیس نظامیهها و همچنین اوضاع سیاسی،اجتماعی بلاد اسلامی
خلاصه ماشینی:
مدیریت آموزش در مدارس اسلامی با تکیه بر نمونهی مدارس نظامیه کوروش گوهریان چکیده تأسیس مدارس نظامیه با برخی ویژگیهای انحصاری در آغاز نیمهی دوم قرن پنجم،توسط خواجه نظام الملک طوسی-وزیر سلجوقیان که خود از علما و نویسندگان آن دوره به شمار میرفت- تحولی در امر مدیریت آموزش علوم اسلامی ایجاد نمود که به عنوان نقطهی عطفی در تاریخ اسلام از جهات مختلف قابل بررسی است.
1 4-جامع الازهر مصر بزرگترین مؤسسه علمی،مذهبی پیش از آموزش بغداد بود که در سال 953 هـ ق در شهر قاهره بنا گردید و در سال 163 آغاز به کار کرد و با وجود تغییرات کوچک و بزرگ،موجودیت خود را حفظ کرده است.
همان،صص 97-08 دار الحکمه مصر دار الحکمه مرکز آموزشی دیگری است که در سال 593 هـ ق توسط الحاکم خلیفهی فاطمی در قاهره تأسیس گردید و مدرسان آن فقهای جامع الازهر بودند که ساعاتی را نیز به تدریس در این مرکز اختصاص داده بودند.
2 به گفتهی مرحوم دکتر یوسفی: «ایجاد مدارس در دنیای اسلام پیش از او سابقه داشت و او مبتکر این کار نبود،ولی به اعتقاد عموم،او نخستین کسی است که نظام جدیدی در امر تعلیم و تربیت پدید آورد و آن برقرار کردن راتبه و مقرری مرتب و تعیین مسکن برای طالب علمان بود و نیز تأمین محل سکونت و مخارج مدرسان.
2 -کرسی مدرسی:پیش از تأسیس نظامیه و حتی پس از آن،مجالس درس در مساجد،مرکب از حلقههایی بود که شاگردان به دور استاد تشکیل میدادند و این امر به تأسی از شیوهی پیامبر گرامی اسلام(ص)،روشی است که در حال حاضر نیز در بسیاری از مدارس دینی معمول و متداول است.