چکیده:
تبیین تعامل دین و دانشگاه در ایران در فرصت کنونی، مقولهای علمی، ملی، جهانی و ضروری است. در آستانهی جهانی شدن
تمدنها، هر تمدنی وظیفه دارد فریاد و ندای خود را به گوش جهان برساند. در این میان، فرهنگ اسلامی ـ که آمیزهای از اعتقادات
دینی، علوم انسانی و تجربی است ـ از جمله مستحقترین تمدنهایی است که میتواند در این میان بدرخشند. برای تحقق تعامل دین
و دانشگاه (که رویکرد دیگری از وحدت حوزه و دانشگاه است) ابتدا ناچاریم علم را با معنویت گره زده و از بن بستی که آن را
سردرگم کرده است نجات دهیم. از جمله راهبردهای تحقق این تعامل، میتوان به بررسی تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و ضعف
آن پرداخت و با استفاده از مجموع آنها، استراتژی این تعامل را مشخص نمود.
با نگاهی به وضعیت نابسامان بشر غربی، فرصتهای خوبی فراروی
اسلام وجود دارد؛ از جمله رویکرد بشر به معنویت اسلامی، چهرهی درخشان رهبریت دینی (ولایت فقیه) در عرصهی
جهانی، دموکراسی دروغین غرب، جهان تک قطبی و فقر جهانی. در این میان فرستهای تعامل دین و دانشگاه، حیاتیترین و
کلیدیترین افقهای فراروی اوست، لذا معرفی چهرهی ورشکستهی اومانیسم جدید، تحلیل بنبستهای اخلاقی، تبعات وحشتناک
ادامهی حکومتهای مبتنی بر علوم بشری، صدور منشور انقلاب اسلامی ایران به جهان، نهادینه کردن حکومت دینی و مردم
سالاری دینی (که در آن، هم انسانها محترمند و هم احکام الهی جاری میشوند)؛ از جمله بهترین و نابترین فرصتهایی است که
در انتظار تعامل دین و دانشگاه است، فرصتهایی که اگر از آن استفادهی بجا صورت گیرد موفق و در غیر اینصورت شاید نمودبارزی
نداشته باشد.
خلاصه ماشینی:
محورهای اصلی مورد بحث عبارتند از: الف) تبیین وحدت و رسالت علم و دین (حوزه و دانشگاه) 1 ـ معرفی چهرهی علم در هدایت و سعادت بشر «تحفهی اومانیسم» 2 ـ معرفی، تبیین و تحلیل بنبستهای اخلاقی بشر اومانیستی 3 ـ معرفی تبعات فرهنگی، اجتماعی و دینی علمانیت در جوامع دینی ب) تبیین فرهنگ دینی با نگاه علمی 1 ـ بیان رسالت علوم تجربی از دیدگاه قرآن (وحدت علم و دین) 2 ـ اثبات توافق حکم دینی با حکم عقلی (وحدت نظری شریعت و معرفت) 3 ـ تبیین عقلی و نقلی رهبریت دینی (ولایت فقیه) با نگاه جهانی ج) تهدیدها و فرصتهای تعامل دین و دانشگاه در عصر ما 1 ـ تهدیدهای تعامل دین و دانشگاه 2 ـ فرصتهای تعامل دین و دانشگاه د) ایجاد وحدت بین ملل و حکومتهای اسلامی 1 ـ آسیبشناسی جوامع و حکومتهای اسلامی 2 ـ ارتباط بین دانشگاهها با ایجاد کانون نخبگان اسلامی کشورهای مسلمان 3 ـ تبیین دموکراسی اسلامی و مردمسالاری دینی براساس مدل بالا، نویسنده در پی معرفی استراتژی تعامل دین و دانشگاه در عصر رویارویی تمدن غرب با اسلام است.
در ادامه بررسی هویت انقلاب اسلامی، آقای هاشمی رفسنجانی میفرماید: «مهمترین علت این موفقیت (انقلاب اسلامی نسبت به سایر انقلابها) این بود که اندیشهی انقلاب اسلامی نسبت به سایر اندیشهها، بومیتر بود (اسلامیتر)» (1) در همان راستا ایشان چارچوب فکری و نگرشی انقلاب را چنین معرفی مینمایند: «1 ـ آرمانگرایی و خیالاندیشی 2 ـ جهانگرایی 3 ـ مردمی بودن 4 ـ ایرانگرایی» (2) براساس مدل بالا، امروز بشر از نظر فکری و جهان بینی به بنبست رسیده است و در عرصهی سقوط و خودکشی است، رسالت ادیان الهی رفع بحران و نجات بشر است، تعامل دین و دانشگاه در واقع عزم دین برای نجات انسان از بحران خود است.