چکیده:
جامعهی دانشگاهی از جمله مجموعههایی است که در مسیر تکامل حیات اجتماعی و رشد فرهنگ و غنای معرفتی و اخلاقی؛ نقشی کلیدی دارد.
این مجموعه در درون جامعهی اسلامی از دو نوع تأثیر برخوردارست: هم میتواند خود را با اصول فرهنگ اسلام منطبق ساخته و ارزشهای حاصله را به
جامعه منتقل نماید؛ هم میتواند در آفرینش فرهنگ شایستهی دینی نقشآفرینی کند. نویسنده با این مقدمه این سؤال کلیدی را مطرح میکند که آیا
دانشگاه از اسلام و مذهب فاصله دارد یا نه؟ و در پاسخ، کلیت تأثیرگذار دانشگاه را در رابطه با فضای اسلامی در حد مطلوب و مورد انتظار نمیبیند و
جو عمومی دانشگاهها را به دلیل عدم فضاسازی شایسته، حکایتگر گرایش اسلامی درخور نمیداند. لذا با تکیه بر نمونههایی از نظرسنجیها و آمار و
ارقام به تبیین این مهم میپردازد.
در این نظرسنجیها، نگرش دانشجویان نسبت به مواردی همچون؛ دروس معارف اسلامی، نحوهی پوشش مبتنی بر نمادهای اسلامی، ملاکهای
پیشرفت
انسان، تأثیر مسلمان بودن در رفتن به بهشت، علاقهمندی به حضور در مراسم مذهبی و... سنجیده و ارزیابی شده است. آنگاه مفاهیم آزادی،
استقلال فکری و روحی، فرهنگ اسلامی و در نهایت کلیت دانشگاه و دانشگاه اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری یادآور
گردیده است و در همین راستا لزوم اسلامی شدن دانشگاه و مفهوم آن با تکیه بر رهنمودهای رهبران انقلاب اسلامی تشریح شدهاند.
راهکارهای اسلامی شدن دانشگاهها با تکیه بر چند اصل همچون ؛ مدیریت اسلامی و بهینهسازی مدیریت دانشگاهها، تربیت دانشجویان
متناسب با ارزشهای اسلامی و انقلاب اسلامی، و اصل مهم تحول ساختاری در متون درسی و انطباق با مسائل روز، گزینش استادان نخبه، دوری
گزیدن از سیاستبازیهای جناحی و... با استناد به رهنمودهای حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری ارائه گردیده است.
خلاصه ماشینی:
نمونه 2 نمونههای دیگر نمونهی دیگری که نشانگر اسلامیت عملی دانشگاه و یا عدم اسلامیت عملی آن میتواند باشد، این حقیقت است که رفتارها باید با ساز وکارهای اسلامی و با قوانین آن انطباق یابد، در عین این که علاقه به مذهب و اسلام، در هالهای از پذیرش کلی قرار دارد، اما به دلیل وارد نشدن ایدهها و آموزههای مذهبی به عمق اندیشهی دانشجویان، متغیرهایی نامطلوب دیده میشود، مثلا این نکته که باید انسان دینی و دین باور، واجد نیکوترین صفات باشد و اگر برخوردار از حظ ایمانی نباشد و رفتارهای به ظاهر تجلی یافته را با نمادهای دینی انطباق ندهد، مسلما این نوع تظاهر، نوعی دوگانگی را هم حکایت میکند، یعنی دانشجو از طرفی معتقد به کلیتی به نام دین اسلام هست، اما در نظرخواهی که از او مینماییم، هرگز نشان نمیدهد که رفتارها و تجلیات رفتاریش در محیط دانشگاه و به ویژه در جامعه، به عنوان یک الگوی رفتاری، باید منطبق بر موازین اسلامی باشد.
و با توجه به همین حقیقت بوده است که رهبر معظم انقلاب، خطاب به دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس میفرمایند: «در باب مفهوم آزادی، ما باید استقلال را به کار گیریم، یعنی مستقل فکر کنیم، تقلیدی و تبعی فکر نکنیم، اگر در این مساله که پایهی بسیاری از مسائل و پیشرفتهای ما است، بنا شد از دیگران تقلید بکنیم و چشمهایمان را فقط بر روی دریچهای که تفکرات غربی را به ما میدهد باز کنیم، خطای بزرگی مرتکب شدهایم و نتیجهی تلخی در اختیار خواهد بود.