چکیده:
در این نوشتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ربع قرن اخیر و ارائهی کارنامهای در این حوزه براساس محورهای؛
دستاورهای نظری، دستاوردهای عملی، اولویتهای فراروی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و راهکارهای فراروی
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برای ارتقای کارآمدی دیپلماتیک مورد مطالعه قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
همزیستی توأم با واقعبینی با کشورهای مسلمان منطقه و نیز تعاملات گسترده با کشورهای افریقایی و اسلامی فرامنطقهای براساس سیاست جمهوری اسلامی ایران در نگرش به شرق، اهتمام به منطقهگرایی و همگرایی منطقهای، توجه به برقراری مراودات تجاری و اقتصادی با همسایگان و تقویت دیپلماسی غیر دولتی و نقش سازمانهای غیر دولتی در گسترش مناسبات درون منطقهای و فرامنطقهای، توسعهی مسیر تجاری شمال ـ جنوب به عنوان کوتاهترین مسیر برای تجارت منطقهای، تأمین امنیت منطقهای و تقویت صلح و ثبات در خاورمیانه با اعتمادسازی، حذف علل تنش و ایجاد فضای همکاری، رشد سرمایهگذاری خارجی، توریسم و ارتقای تجارت خارجی، نهادینه کردن همکاریهای اقتصادی منطقهای در چارچوب «اکوتا»، حضور فزاینده در ترتیبات منطقهای چون اکو، گسترش مناسبات میان منطقهای از جمله همکاریهای «اکو ـ سارک»، افزایش ترانزیت ایران به سوی کشورهای آسیای مرکزی با راهاندازی راه آهن بافق ـ بندرعباس و مشهد ـ سرخس ـ تجن، راهاندازی خط کشتیرانی و خط هوایی اکو در راستای توسعهی روابط اقتصادی میان اعضا، افزایش و گسترش همکاریها با ترکیه از نظر حمل و نقل و تجارت و نیز انتقال انرژی، همکاریهای زیستمحیطی در کرانههای خزر، ایجاد فرصتهای مشترک براساس فلسفهی همکاری و سرمایهگذاری مشترک و خط مشی هماهنگ درون منطقهای، گسترش روابط گمرگی براساس نظام ترجیحات تجاری، افزایش صادرات انرژیهای نفتی و گازی به کشورهای منطقه از جمله هند و ترکیه، گسترش متقابل روابط یا رفع و تبدیل اختلافات با قدرتهای محوری منطقه نظیر عربستان، سوریه، مصر،اردن و الجزایر (که در این زمینه میتوان به توافق ایران و عربستان در زمینههای بازرگانی، سرمایه گذاری اقتصادی، تشویق و حمایت متقابل از سرمایهگذاری، اجتناب از اخذ مالیات مضاعف گمرکی، حمل و نقل هوایی، زمینی و دریایی، گردشگری و افزایش حجم مبادلات بازرگانی در این راستا میتوان به سفر «بوتفلیقه»، رییس جمهوری الجزایر به ایران در سال 1382 و گشایش در روابط ایران و مصر و عادیسازی مناسبات دو جانبه در پی سفر «احمد ماهر» وزیر امورخارجهی مصر به تهران اشاره کرد) همگی موجب شده است که همکاری میان ایران و کشورهای اسلامی و جهان سومی با توجه به سیاست تنشزدایی و اعتمادسازی و همکاریهای منطقهای در جهت پایان دادن به وابستگی به نیروهای خارجی و توسعهی بازسازی اقتصادی منطقهای برقرار گردد.