چکیده:
: سؤال اصلی این مقاله آن است که آیا نظریة اسکاچپول توانایی تبیین انقلاب ایران را دارد. در پاسخ به این سؤال بخش اول این مقاله به طور تفصیلی به طرح نظریة اسکاچپول میپردازد و در بخش دوم توانایی تبیینگری نظریه اسکاچپول در مورد انقلاب ایران آزمون شده است. برای این کار از متغیرهای اصلی نظریة اسکاچپول استفاده شده است. این متغیرها عبارتند از: وجود ارزش مازاد، نوع نظام کشاورزی، بعد دیوان سالاری، میزان قدرت سیاسی طبقة زمیندار، میزان فشارهای بینالمللی و توانایی انقلابی دهقانان ایرانی. همانگونه که خود اسکاچپول نیز اذعان داشته است نظریة وی بدون جرح و تعدیلهای لازم قابلیت تبیین انقلاب ایران را ندارد. در ادامه جرح و تعدیلهایی را که اسکاچپول در مقالهاش به آنها اشاره دارد، مطرح شده و در پایان آرا و نظریات اسکاچپول درباره انقلاب ایران نقد و بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
"سؤال اصلی و فرضیة اسکاچپول مسألة اصلی اسکاچپول تبیین علت وقوع انقلابهای اجتماعی و طرح این سؤالات است که چرا در برخی از جوامع انقلاب اجتماعی به ابزار اصلی ایجاد تحول تبدیل میشود؟ چرا در مورد اندکی انقلابها پیروز میشوند و در موارد بسیاری دچار شکست میگردند؟ چرا در فرانسه و روسیه و چین انقلاب پیروز شد؟ استدلال اصلی اسکاچپول چنین است: 1) اگر سازمانهای دولتی داخلی تحت فشار شدید کشورهای توسعه یافتة خارجی قرار گیرند، فرو ریختنشان چه از حیث نظامی و چه از حیث اداری محتمل است.
جدول 1: تحلیل اسکاچپول از انقلابها مورد کشاورزی داخلی حکومت و طبقات اجتماعی بعد بینالمللی دهقانان نتیجه وجود مازاد سود جهت تأمین مخارج نوسازی نوع نظام کشاورزی بعد دیوان سالاری طبقة صاحب زمین دارای قدرتسیاسی فشارهای نظامی/رقابتی بینالمللی توان انقلابی دهقانان آلمان 1848 بله درحال انتقال بله بله ملایم کم انقلاب اجتماعی نافرجام پروس 14-1806 بله درحال انتقال بله بله قوی کم انقلاب نوساز جنگ داخلی انگلیس بله درحال انتقال خیر بله ملایم کم انقلاب سیاسی احیاء میجی در ژاپن 73 ـ 1868 بله ماقبل سرمایهداری بله خیر قوی کم انقلاب نوساز فرانسه خیر ماقبل سرمایهداری بله بله متوسط زیاد انقلاب اجتماعی چین خیر ماقبل سرمایهداری بله بله قوی زیاد انقلاب اجتماعی روسیه خیر ماقبل سرمایهداری بله خیر بسیار قوی زیاد انقلاب اجتماعی [Taylor 1984: 42] 3- سه عامل اساسی دیگر برای وقوع انقلابهای اجتماعی لازم است که هر سه مربوط به بوروکراسیهای زمینداری است."