چکیده:
تتبعات نویسنده نشان میدهد عنوان کتب ضلال در منابع فقهی مصداقی (و یا نشانه ای ) است برای هر گونه پیام که تولید و انتشار آن از نظر عقل یا نقل (فطرت یا شریعت) ممنوع باشد. در این مقاله درصدد آنیم محورهای کلی و یا مصادیق اصلی پیامهای ممنوع را از منابع اسلامی شناسایی کرده تا راه تشخیص مصادیق جزیی را هموار نماییم. با استقرایی که انجام شد هشت محور کلی را به عنوان مصادیق اصلی پیام ممنوع معرفی میکنیم: 1. افتراء و کذب بر خدا و پیامبران و امامان (علیهمالسلام) افتراء و کذب بر افراد عادی و تحریف کلام هر دو گروه. 2. ایجاد یاس و نومیدی از رحمت خدا و نیز اطمینان خاطر بخشیدن نسبت به مکر و عذاب الهی 3. افشای اسرار فردی و جمعی و حکومتی. 4. تحریک جنسی و تحریض بر بیبند و باری شهوانی. 5. انکار و کفر نسبت به ضروریات و اصول و احکام ثابت دینی. 6. دشنام و سب و توهین نسبت به خدا و بندگان او. 7. ترویج مکاسب محرمه همانند سحر و کهانت و شعبده. 8. به کارگیری شیوه مغالطات.
خلاصه ماشینی:
"_______________________________ * استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق (ع) مقدمه: آنچه در این مقاله میآید نه یک کار محض فقهی است که هدف از آن استنباط حکم یا تنقیح موضوع باشد و نه در مقام عرف عام هستیم تا مصادیق جزیی یک حکم را برای عمل خود شناسایی کنیم بلکه سعی داریم نقش یک کارشناس فقه را ایفا نموده و با نگاهی که به فتاوای فقهای عظام داریم مصادیق کلی پیامهای حرام و ضاله را معرفی کنیم.
2ـ خبر دروغ، در حرمت خبر دروغ تردیدی نیست لذا به پارهای از فروع این بحث میپردازیم: دروغ منقول حرام است، اگر انسان بداند مطلبی دروغ و خلاف واقع از کسی شنیده شده، نقل آن مطلب حتی با اسناد به گوینده قبلی، مشکل قبح کذب را از بین نمیبرد مگر آنکه دروغ بودن مطلب را خود اعلام نماید که در این صورت نه تنها مرتکب حرامی نشده که روشنگری نموده و دیگران را نیز از تبعات گمراه شدن بوسیله این خبر دروغ برحذر داشته است.
هـ ـ تحریف کلام دیگران اگر چه در دو بحث قبلی (افتراء بر خدا و کذب بر مخلوق) می توانستیم پیرامون تحریف کلام دیگران (خدا یا خلق او) مطالب خود را بیاوریم اما به خاطر اهمیت بحث، و لزوم معرفی پارهای از مصادیق آن، زیر محور مستقلی برای آن باز میکنیم: اصل حرمت تحریف کلام غیر، به حرمت کذب بازگشت دارد و ما در اینجا پس از مفروض گرفتن حرمت آن میگوییم هر پیامی که به گونهای سخن دیگران را تحریف نموده به طوری که معنای آن سخن را آن طورکه القا شده، انتقال ندهد، پیام ممنوع و حرام است."