چکیده:
موضوع تبلیغ و دعوت از جمله موضوعات مهمی است که پس از انقلاب اسلامی ایران ، به دلیل ماهیت تبلیغی آن ، مورد توجه اندیشمندان بسیاری در حوزه و دانشگاه قرار گرفته است . نکتهای که در این خصوص شایان توجه مینماید، این است که رهبران نظام جمهوری اسلامی علاوه بر شأن رهبری و تصدی بالاترین جایگاه در هرم سیاستگذاری کشور، در خصوص این موضوع خاص نیز همواره از اندیشمندان بزرگ و صاحبان رأی به شمار میرفتهاند. در رأس این رهبران و اندیشمندان، دو شخصیت پرفروغ حضرت امام خمینی قدس ا.. نفسه الزکیه و حضرت آیت ا.. خامنهای دام ظله قرار دارند. بررسی سیر اندیشه تبلیغ از امام خمینی (ره) تا آیت ا.. خامنهای به ویژه در زمان تصدی مسؤولیت رهبری انقلاب اسلامی، میتواند ما را به بسیاری از زوایای تاریک این پدیده از دیدگاه اسلامی رهنمون باشد. در پژوهش حاضر، پس از بیان دیدگاههای هر دو رهبر عظیم الشان در مورد کلیاتی مانند تعریف، اهداف و اهمیت تبلیغ، دو مسأله اساسی در خصوص این پدیده، یعنی «تأثیر» و «مبلغ» به شکل تطبیقی بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
"" (امام خمینی،1361، ج2،ص71) حال، آخرین سخن ما با توجه به این دو نوع تبلیغات در اسلام، چه میتواند باشد؟ آیا صحیح است بگوییم تنها تبلیغ در اسلام وجود دارد و حتی پیامبر گرامی (ص) نیز به بیش از آن مأمور نبودهاند؟ شاهد این مدعا آیات بسیاری است که در آن خداوند حتی پیامبر (ص) را نکوهش میکند که لازم نیست برای ایمان نیاوردن مشرکان غصه بخوری و خود را به مشقت بیندازی، (سوره کهف/6وسوره شعراء/3) و سپس خط مشی کلی رسالت را چنین بیان میفرماید که: "تو تنها مأمور رساندن پیام هستی و هیچ وظیفه دیگری نداری.
پس از بررسی مسئله جایگاه تأثیر در تبلیغات اسلامی، دومین نکتهای که در این خصوص مطرح میشود، این است که آیا تبلیغات اسلامی در صورتی موفق خواهد بود که بتواند در قلوب مخاطبان نفوذ کند و افکار آنها را تغییر دهد؟ یا بر عکس، اگر تبلیغات اسلامی تنها از طریق القا یا هر طریق دیگری موفق شود اعمال مخاطبان خویش را طبق دلخواه خود تغییر دهد و رفتارشان را کنترل نماید، بازهم تبلیغات موفقی بوده است؟ به طور خلاصه و واضح، آیا ملاک در تبلیغات اسلامی تغییر عمل است یا اعتقاد یا هر دو؟ البته، گاهی میان همان دو جلوه تبلیغات، یعنی تبلیغ و دعوت نیز با توجه به تفسیر پیشین از معنای آن، اختلاف گذاشته شده است ولی از آنجا که آن مبنا دیگر نمیتواند ملاک بررسی در این نوشته باشد، از دقت در آن و بحث و بررسی درباره آن خودداری میکنیم و پاسخ این پرسش را به طور مستقیم در کلام امام (ره) و آیت ا..."