چکیده:
: به طور کلی در هر محدودة جغرافیایی، گروههایی که تشابه فرهنگی و ساختاری دارند، از حیث تاریخ و آداب و سنن و زبان مشترک هستند و در یک سرزمین زندگی میکنند، ملت نامیده میشوند. برخی بر این باورند که میان ملت و مردم تمایز وجود دارد. مردم نامی عام برای هر گروه اجتماع انسانی و یک پدیدة طبیعی ـ تاریخی است. مفهوم ملت و ملتگرایی در بینشهای مختلف متفاوت است. در نگرش امام راحل، مهمترین عامل در تحقق ملتگرایی، نظام ارزشی برگرفته از جهانبینی است. با توجه به این رویکرد، رهبر فقید انقلاب بر این باور است که در تحقق و ایجاد ملل اسلامی، نظام ارزشی نشأت گرفته از جهانبینی توحیدی میتواند عامل مؤثر باشد. در چنین طرز تفکری، ملیگرایی به مفهوم مصطلح امروزی آن مطرود است. به همین دلیل، کارایی ملت در نظر امام با انگیزة الهی محک میخورد و چنین ملت و مردمی شایستة خدمتگزاریاند. به عبارت دیگر، امام راحل خود را خدمتگزار این مردم میداند و فرضیة مدیریت بر قلوب را مطرح میسازد. بالطبع لازمة این نوع مدیریت که بر محور انگیزة الهی استوار است همگرایی مدیران (دولتمردان) با مردم به روشهای گوناگون است. برخی از این روشها عبارتند از: جلوگیری از ایجاد نارضایتی در سازمانها، عمل به موازین اسلامی، سختگیری نکردن با مردم، شرکت دادن آنان در امور. رهبر فقید انقلاب بعد از ارائة این روش مدیریتی در عمل نیز آن را به محک تجربه گذاشت.
خلاصه ماشینی:
"نگارنده در این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که جایگاه مردم و ملتگرایی در نگاه امام کجاست و فرضیه ایشان برای مردمی بودن چیست؟ در پاسخی اجمالی میتوان گفت که فرضیة امام خمینی(س) بهرهگیری از شاخصههای مدیریت بر قلوب بوده و در این مسیر روشهایی را پیشنهاد کرده و در راستای آن قدم برداشته و نظریة خویش را در دوران پر فراز و نشیب رهبری به محک تجربه گذاشتهاند.
به عبارت دیگر، راهبرد مشخص امام در مدیریت، جلب اعتماد و رضایت عامة مردم است که از دیدگاه ایشان، برای ایجاد اعتماد و جلب خرسندی تودة عظیم ملت، روشهایی وجود دارد که ذیلا به آنها میپردازیم: الف) جلوگیری از ایجاد نارضایتی رهبر کبیر انقلاب همواره به مدیران عالی کشور توصیه مینمودند که مراقب باشند در سازمان یا نهاد یا وزارتخانههای آنها نارضایتی مردمی نباشد، همچنانکه در بیاناتشان تأکید بر این امر نموده و میفرمایند: اینها [وزراء] باید حالا فکر این معنا باشند، که مردم را داشته باشند و یکی از راههایش این است که وزارتخانهها و ادارات یک جوری باشد که نارضایی ایجاد نکند [صحیفه امام 1378 ج19: 36ـ 35].
امام خمینی(س) با یادآوری اینکه مدیران ما باید به گونهای عمل کنند که ذائقه تلخی که مردم در گذشته از دیگران داشتند، به ذائقة شیرین مبدل شود، احساس خودی بودن را موجب حل مشکل در زمان بحرانی توسط مردم میداند و علت آن را اینگونه ذکر میکند: مردم احساسشان این است که از خود ما هست، هر چه هست؛ خودشان را غریبه دیگر نمیدانند با شما، خودشان را خودی میدانند، شما را فرزند خودشان میدانند."