چکیده:
ارزیابی جایگاه بسیج در مجموعه اندیشههای دفاعی حضرت امام خمینی(ره)، به ویژه از زاویه اصول و فرمول دفاع همهجانبه، از طریق بررسی نظریه «بازدارندگی مبتنی بر بسیج مردمی» به غنای نظری بحث خواهد افزود. در همین ارتباط توجه به سابقه اهتمام به مقوله «نظامیگری مبتنی بر توان مردمی» در آثار حضرت امام راهگشا خواهد بود. در این زمینه آثاری چون «کشفالاسرار» و «حکومت اسلامی» شواهد مشخصی را ارائه میدهند. فرمان تشکیل بسیج در اولین ماههای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، از اراده و بصیرت امام(ره) در خصوص بازنگری در ساختار دفاعی کشور حکایت دارد؛ ابتکاری خاص که به کمک تأکید مکرر ایشان بر پویایی و نوآوری این نهاد مردمی در حوزههای آموزش نظامی، عقیدتی، ... از بالندگی لازم برخوردار شد. در این میان پافشاری بر اهدافی چون فرهنگسازی ملهم از شهادتطلبی قابل تأمل است.
خلاصه ماشینی:
"» (صحیفه نور، ج 21، ص 19) اولا؛ همانگونه که اشاره شد، از سیاق تعبیر حضرت امام خمینی(ره) مشخص میباشد که دفاع همهجانبه، به عنوان استراتژی مقابلهگری در برابر تهاجم همهجانهب دشمن، در کنار بهرهگیری از توانمندیهای نظامی و دفاعی نیروهای مسلح، کماکان نیازمند نقش مکمل بسیج به عنوان مهمترین نماد توانمندی دفاعی مردمی خواهد بود؛ ثانیا؛ بهرهگیری از توانمندی بسیج، مختص به زمان و صحنه رویارویی مستقیم با دشمن نیست.
ج ـ زمینههای شکلگیری بسیج برای بررسی زمینههای توجه حضرت امام خمینی(ره) به مسئلة حساس بسیج مردمی در فراز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، که به صدور فرمان معطوف به شکلگیری این نهاد در آذرماه 1358 منجر شد؛ باید به محورهای زیر توجه داشت: 1ـ اهمیت بازنگری در استراتژی دفاع ملی: پیروزی انقلاب اسلامی، در کنار پیامدهای گستردهای که در سطوح ملی، منطقهای و جهانی پدید آورد، از زاویه بازنگری در الگو و نظام دفاع کشور، ضرورتهای نوینی را پیش کسید.
از نظر ایشان چارچوب نوگرایی و پویایی این نهاد مردمی، محورهای زیر را دربرمیگیرد: - آموزش نظامی مستمر و بهرهگیری از آخرین یادگیری فنون نظامی؛ (همان، ج 10، ص 239) - تقویت و تعمیق مداوم مبانی عقیدتی و علمی نیروهای بسیج (از طریق حوزه علمیه و دانشگاه)؛ - زمینهسازی برای ارتقای دائمی روحیه دفاعی و پایمردی در برابر دشمن؛ لازم به ذکر است که بر اساس ارزیابیهای انجام شده، در میان شاخصها و اهداف تربیتی و اخلاقی مورد نظر حضرت امام(ره) در مورد بسیج، 84/53 درصد موارد به «ایجاد روحیه دفاعی و استقامت در برابر دشمن» اختصاص یافته است."