چکیده:
مشروعیت از مهمترین مفاهیم مورد بحث در فلسفه و علوم سیاسی است. در این مقاله ضمن بررسی اجمالی مفهوم نظری مشروعیت و دیدگاههای مختلف اسلامی در مورد مبنای مشروعیت سیاسی، دیدگاه شهید مطهری درباره مشروعیت حکومت اسلامی بررسی شده است. اساس نظریه شهید مطهری درباره مشروعیت تفکیک حکومت به دو دوره دوران حضور و غیبت معصوم (ع) است. ایشان نقش مردم را در تایید مشروعیت حکومت در دو دوران حضور و غیبت یکسان ارزیابی نمیکند.
خلاصه ماشینی:
"(مطهری،1374،ج4،ص865)و همانند پیامبر اکرم (ص) زعامت سیاسی امام هم متکی به رأی مردم نیست، مسأله امامت از جنبه زعامت و حکومت این است که حالا که بعد از پیغمبر مانند زمان ایشان معصوم وجود دارد و پیغمبر وصی برای خود معین کرده است که او در سطح افراد دیگر نیست و از نظر صلاحیت مثل خود پیغمبر استثنایی است، دیگر جای انتخاب و شورا و این حرفها نیست.
ایشان نتیجه میگیرد که بر اساس فلسفه اجتماعی اسلام، نتیجه اعتقاد به خدا پذیرش حکومت مطلقه افراد نیست و حاکم در مقابل مردم مسؤولیت دارد، (مطهری،1374،ج5،ص553) از این نظر فلسفه اجتماعی اسلام نمیتواند نسبت به این تحولات و نیازهای جدید نسبت به حاکمیت ملی بیتوجه باشد مطهری همچنین در جای دیگر می گوید که اصولا تعیین شرط عدالت به دلیل این است که نیابت از غیر است، چرا که در حق شخصی، ملکات اخلاقی و حسن تشخیص کامل شرط نیست، بلکه در تصدی و نیابت از دیگران است که امانت و علم و امثال اینها شرط است.
این مسأله که شهید مطهری بر جایگاه ولی فقیه تأکید میکند، از طریق بحث درباره دیدگاه ایشان در مورد «جمهوری اسلامی» قابل درک است: شهید مطهری کلمه جمهوری را شکل حکومت پیشنهاد شده و کلمه اسلامی را محتوای آن میدانند، (مطهری،1378،ص80) وی در تعریف جمهوری آن را حکومتی میداند که حکومت عامه مردم است که در آن حق انتخاب با همه مردم است."