چکیده:
نقش آرای مردم در تشکیل حکومت اسلامی، استمرار، نظارت بر آن و برکناری حکومت و نیز تأثیر آن در اصول متعدد قانون اساسی جمهوری
اسلامی، مطرح گردیده و تلقیها و برداشتهای مختلفی از نقش مردم در حکومت اسلامی، شکل گرفته است.
مسأله فوق (نقش مردم در تشکیل حکومت اسلامی) محور اصلی مقاله حاضر است و نگارنده میکوشد با اقامه دلایل متعدد، برای اثبات وابسته بودن
تشکیل حکومت اسلامی به آرای اکثریت مسلمانان، و با تشریح دیدگاههای فقهای بزرگ شیعه در خصوص نقش مردم در حکومت اسلامی، خصوصا
حضرت امام خمینی، در حد توان و ضرورت به جستجوی پاسخ علمی و نظری برای آن بپردازد.
مؤلف در تلاش است با طرح پارهای سؤالات احتمالی پیرامون نقش مردم در تشکیل حکومت اسلامی، با عناوین: 1 ـ احادیث دال بر نفی اختیار مردم
در تعیین حاکم 2 ـ عمومات امر به معروف و نهی از منکر، 3 ـ اگر چهل یار داشتم، 4 ـ جهاد ابتدایی، و با نقد و بررسی این 4 عنوان، جوانب مختلف این
دیدگاه و جایگاه مردم در حکومت اسلامی را با دقت بیشتر مورد بحث و بررسی و غور قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"عمومات امر به معروف و نهی از منکر طبق دیدگاه مورد قبول این مقاله تا زمانی که اکثریت مسلمانان پذیرای تشکیل حکومت اسلامی نشدهاند، برای شخصی که جامع شرائط رهبری است، جایز نیست خود را به عنوان رهبر بر مردم مسلمان تحمیل کند؛ بلکه باید منتظر پذیرش خود از سوی آنان باشد؛ اما عمومات امر به معروف و نهی از منکر دلالت میکند که در چنین وضعیتی بر شخص واجد شرائط واجب است برای تشکیل حکومت اسلامی اقدام کند، چون بدون شک یکی از بارزترین مصادیق معروف، تشکیل حکومت اسلامی است، چنانکه یکی از روشنترین مصداقهای منکر، وجود حکومت ظالم و فاسد است که باید با آن مبارزه کرد.
بر همین اساس گفتهاند: «ان دین الاسلام کماانه محمدی الحدوث فهو حسینی البقاء؛(2) پیدایش دین اسلام به واسطه پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بود و بقای آن به واسطه امام حسین علیهالسلام » دقت در سیره امام حسین علیهالسلام نشان میدهد که آن حضرت بین قیام علیه حکومت ظالم زمان خود و تشکیل حکومت اسلامی فرق میگذاشت، و لذا برای شروع قیام منتظر احراز رضایت عمومی مردم کوفه یا دیگر نقاط کشور اسلامی نشد؛ ولی برای بر عهده گرفتن رهبری حکومت کوفه، احراز رضایت عمومی و رأی بزرگان و صاحبان فضل و خرد آن دیار را لازم دانست،(3) بدین ترتیب حداکثر چیزی که این روایات بر آن دلالت میکند، این است که برای قیام علیه حکومت ظالم وجود تعدادی یاور، چهل نفر و یا حتی کمتر از آن(4) کافی است و نیازی به رضایت عمومی یا آراء اکثریت مسلمین نیست."