چکیده:
این مقاله، به تحلیل و بررسی کلی علل جنگهای سهگانه حضرت علی علیهالسلام با مسلمانان میپردازد. در این مقاله، به اثبات میرسد که جنگهای سهگانه داخلی در حکومت
نوپای علوی، علیرغم میل باطنی حضرت، بر ایشان تحمیل شد. در تحلیل جنگ اول (جمل)، به سه عامل (داعیه حکومت و عدم تحمل عدل علوی توسط طلحه و زبیر و
بهانه خونخواهی عثمان از سوی عایشه) اشاره میشود و حقانیت و مشروعیت جبهه امام علیهالسلام به اتکا به روایات، عنوان «یاغی» و «محارب»، کوششهای حضرت در
متارکه جنگ نشان داده میشود.
در تحلیل جنگ دوم و سوم (صفین و نهروان) اشاره میشود که با وجود نافرمانی معاویه و سرکشی و شورش خوارج، حضرت با راهکارهای گوناگون کوشید
شعله جنگ را خاموش کند، اما حضرت به مقصود خویش نرسید و آن دو جنگ بر ایشان تحمیل شد.
خلاصه ماشینی:
"در تحلیل جنگ اول (جمل)، به سه عامل (داعیه حکومت و عدم تحمل عدل علوی توسط طلحه و زبیر و بهانه خونخواهی عثمان از سوی عایشه) اشاره میشود و حقانیت و مشروعیت جبهه امام علیهالسلام به اتکا به روایات، عنوان «یاغی» و «محارب»، کوششهای حضرت در متارکه جنگ نشان داده میشود.
(4) ال این سؤال مطرح میشود که چه عاملی موجب شد حضرت از این قاعده دست بردارد و در دوره کوتاه پنج ساله حکومت خویش، در سه جنگ، نه با کفار و مشرکان، بلکه با مسلمانان به نبرد بپردازد؟ آیا حضرت برای این جنگها دلایل کافی داشت؟ به دیگر سخن، مشروعیت و حقانیت موضع امام علیهالسلام را چگونه میتوان اثبات کرد؟ شیعیان به دلیل پذیرش عصمت ائمه، همه مواضع آنان را حق و مشروع میدانند، اما بعضی از صحابه در خود عصر امام علیهالسلام در حقانیت موضع امام علیهالسلام تردید کردند و از شرکت در جنگها به نفع هریک از طرفین امتناع میورزیدند که در تاریخ، از آنان به «قاعدین» نام برده میشود.
اگر حضرت، خود به محاکمه و قصاص قاتلان میپرداخت یا آنها را به معاویه تحویل میداد، با انبوهی از مردم و صحابه معروف رودررو میشد که حکومت نوبنیاد حضرت توانایی تقابل با آن را نداشت و اگر آن را به وقت دیگر واگذار میکرد ـ که چنین کرد ـ دستاویز مخالفان حضرت مانند طلحه و زبیر، عایشه و معاویه قرار میگرفت و فریاد خونخواهی خلیفه مظلوم مقتول بلند میشد و ناکثان و قاسطان میتوانستند با این بهانه به مخالفت و جنگ حضرت دست زنند که چنین نیز شد."