چکیده:
عرفان مخلصانه امام حسین علیهالسلام دارای دو بعد علمی و عملی است. بعد علمی بر پایه معرفت شهودی استوار است و در بعد عملی به
جهاد مصلحانه میانجامد.
در سلوک حسینی تا رسیدن به عرفان علمی، به ترتیب سه روش معرفتی حسی ـ عقلی، عقلی محض و شهودی (حضوری) در کار
میآید؛ و در جنبه عملی، پس از جهاد مصلحانه درونی و رسیدن به مقام مخلصین، نوبت به جهاد مصلحانه بیرونی و تهذیب جامعه و
تاریخ میرسد.
عرفان مخلصانه که از خودشناسی و خودسازی آغاز میشود، با برخورداری از شاخصههای چندی به جهاد و جامعهسازی
میپردازد. این شاخصهها که رابطهای دینامیک با هم دارند و بر تعمیق و تقویت یکدیگر اثر میگذارند، عبارتند از: زهد، شوق دیدار حق،
خشیت، طاعت و عزت. این روابط در تحلیل روانشناختی آنها آشکار میشود.
خلاصه ماشینی:
"پس عارفان مخلص همه عالم را نام و نشان حق میبینند و مییابند که همه نور است و حضور و اگر چیزی یا کسی بیاید و بساط ظلم و ظلمت را بگستراند و موجب غیبت نور و هجرت پاکی و عدالت گردد، غیرت الهی عارفان بر او به جوش و خروش آمده و برای لقای محبوب و کشف جمال وجه کریم او به جهاد مصلحانه برمیخیزند، تا غبار اغیار و اثر کبر و کدورت شیطان را از عالم، که وجه جمیل است، برگیرند و بذر صلاح و فلاح را در جوامع بشری بیفشانند؛ بذری که حاصل آن نشاط و خرمی گلزار روی گلعذار عالمآراست.
هم از اینجاست که عارف راستکیش بر دوری و کاستی وجودش، که مادر همه حجابهاست، پی میبرد و از خدای تعالی طلب «عفو» مینماید تا این اولین و آخرین حجاب را بر هم کوبد و از میان بردارد و طلب مغفرت میکند تا با غفرانش نور هستی خود را بر وجود پر از کاستی عبد فرا پوشاند و این است معنای حقیقی «العفو» (26) و «استغفار» (27) که بر زبان پاک و معصوم امام حسین علیهالسلام و سایر معصومان و مخلصین جاری میگردد و اندام بیگناه آنها را میلرزاند.
نکته دیگر که باید در مورد جهاد مصلحانه مورد توجه شایسته و بسزایی قرار گیرد این است که پیش بودن جهاد درون از جهاد بیرونی به معنای سکوت در برابر پلیدیها تا رسیدن به مقام مخلصین نیست، بلکه انسان به هر میزانی که خود را از ناپاکیها و ناخالصیها رها سازد، میتواند برای اصلاح و تخلیص جامعه بکوشد و جهاد کند؛ چنانکه در امر به معروف و نهی از منکر، ملاک علم و عمل ـ هر دو ـ مهم است و شخص باید هر آنچه خود عمل میکند به دیگران تذکر دهد."