چکیده:
«افسردگی» یکی از اختلالات عاطفی است که با خلق پایین، غمگینی و ناامیدی همراه با احساس ناتوانی و اضطراب مشخص میشود.
عوامل گوناگون زیستی، شناختی، عاطفی و حتی عملکردها و رفتارها در ایجاد و یا تشدید افسردگی مؤثرند. در رویکرد اسلامی، بر نقش
شناختهای غلط، تمایلات افراطی، وابستگی به مظاهر دنیوی و عدم پذیرش واقعیتها و تنیدگیهای بیرونی و یا خودساخته، تأکید
بیشتری میشود و در فرایند درمان نیز بر شناخت واقعیتها در تدابیر الهی، خشنودی از زندگی دنیوی، توجه به آخرت، شناخت خود و
دیگران، برقراری ارتباط عمیق با خداوند و مثبتنگری و تقویت اراده بیش از شیوههای دیگر توجه گردیده است.
هدف مقاله حاضر، تبیین رویکرد اسلامی در سببشناسی و فرایند درمان افسردگی است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و
میزان کارایی این فرایند با مطالعه موردی درمان دو مراجع مبتلا به افسردگی بررسی گردیده که نتایج به دست آمده نشانگر این مطلب
است که این فرایند درمان، که برگرفته از متون و منابع اسلامی میباشد، تأثیر و کارایی بالایی در درمان افسردگی دارد.
خلاصه ماشینی:
"تردید به الطاف خداوندی و ناخشنودی از زندگی: امام صادق علیهالسلام میفرماید: «بر اساس عدالت، حکمت و علم خداوند، آرامش و شادکامی بندگان در معرفت یقینی به او و احساس رضایت از آنچه به آنها داده شده، میباشد و شک و تردید به او و عدم رضایت از ولی نعمت خویش باعث اندوهگینی و افسردگی است.
آمادگی روانی برای بررسی تفکرات و باورهای غیر منطقی: بازسازی شناختی، حرکتی ذهنی و عقلی است که نیازمند معرفت (30) و استبصار (31) میباشد و بدون اندیشیدن و بررسی باورها و نگرشها به دست نمیآید؛ چنانکه حضرت علی علیهالسلام میفرماید: «از هم اکنون خود را دریاب و نظری بر خود افکن و به بررسی و ارزیابی همهجانبه خویش بپرداز و چارهای بیندیش؛ زیرا اگر کوتاهی کنی، بندگان خدا تو را میکوبند، آن وقت است که درهای چاره به رویت بسته میشود و چیزی که امروز از تو مورد قبول است، فردا نخواهند پذیرفت.
امام باقر علیهالسلام میفرماید: «چه مانعی دارد که وقتی مشکلی مانند اندوهگینی و افسردگی به شما روی میآورد، در روز جمعه دو رکعت نماز بخوانید و حمد و ثنای خدا بگویید و درود بر رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله و اهلبیت علیهمالسلام بفرستید و دعا کنید تا مشکل حل شود؟» (69) با افزایش آگاهی مراجع نسبت به قدرت خدا و پذیرش این حقیقت که هر مشکلی با تکیه بر قدرت پروردگار حل میشود، به مراجع گفته میشود که به ذکر «لا حول و لا قوة الا بالله» مبادرت کند."