چکیده:
سلطان قلی قطب شاه از شاهزادههای قراقویونلو بود که پس از غلبه آققویونلوها برآنها برای حفظ جانش ترک وطن کرد و در سال 883 ق عازم دکن شد تا در آنجا در سایه حکومت بهمنیان که از قبل به واسطه روابط تجاری با آنها آشنایی داشتند،ادامه حیات دهد.او همچون دیگر غلامان ترک وارد دستگاه حکومت بهمنیان شد و مدارج ترقی را تا دستیابی به حکومت تلنگانه طی کرد.وی در سال 918 ق همزمان با ضعف شدید بهمنیان اعلام استقلال کرده و حکومت قطبشاهیان را در گلکنده پایهگذاری نمود.وی بنیانگذار سلسلهای شد که توانست نزدیک به دو قرن بر این منطقه حکومت نماید و سرانجام توسط اورنگزیب،حاکم گورکانی هند،در سال 1098 ق سرنگون شد.
آنچه در این مقاله مطرح میشود سلسله نسب و زندگی سلطان قلی بنیانگذار این سلسله است که به مدت 33 سال بر منطقه گلکنده حکومت کرد و سرانجام با توطئه فرزندش جمشید به قتل رسید.
خلاصه ماشینی:
"در مورد تاریخ اعلام استقلال و مدت حکومت مستقل سلطانقلی منابع موجود به دو دسته تقسیم میشوند:یک گروه که ظاهرا منبع اصلی آنها تاریخ سلطان محمد قطبشاه بوده،مدت حکومت مستقل او را 44 سال ذکر کردهاند منشی قادرخان،همان،ص 6؛غلامحسین خان خانزمان خان،تاریخ آصف جاهیان،ص 10؛شرف النسا بیگم انصاری،تصحیح و تحشیه انتقادی حدائق السلاطین فی کلام الخواقین علی بن طیفور بسطامی،ص 186 گروه دوم که منبع آنها تاریخ فرشته بود،مدت حکومت مستقل سلطانقلی را 33 سال دانستهاند(محمد هاشم خان،منتخب اللباب،ج 3،ص 373 و هندوشاه محمدبن قاسم،همان،ج 2،ص 168 و رای بندرابن،لب التواریخ هند،ص 135)اما با بررسی و تحقیق در منابع موجود به نظر میرسد آنچه فرشته در تاریخ خود ذکر کرده صحیح باشد،چرا که خود او درآن زمان زنده و بهطور مستقیم شاهد وقایع بوده است،و بالعکس نویسنده تاریخ سلطان محمد قطبشاه درآن زمان نمیزیسته و نسبت به ضبط دقیق تاریخ حوادث دوران پیش از خودش،یعنی ابتدای تأسیس حکومت قطب شاهیان و پیش از آن نیز چندان حساس و دقیق نبوده و بعضی اوقات اشتباهات فاحشی را مرتکب شده است،حتی تاریخهایی که پیشتر در همین کتاب ذکر شده با این مطلب که مدت حکومت مستقل او 44 سال بوده،همخوانی ندارد،بهطوری که در مقاله اول این کتابآمده است در سال 912 ق سلطان محمود بهمنی براثر زخمهایی که در جنگ برداشته بود درگذشت تاریخ دقیق مرگ سلطان محمود بهمنی سال 924 ق است و در این زمان هنوز سلطانقلی به حکومت بهمنیان وفادار بود،حال آنکه اگر سلطانقلی درهمین سال هم اعلام استقلال کرده بود تا سال 950 ق،یعنی زمان مرگ او 38 سال میشود نه 44 سال."