چکیده:
از مسائل مهمی که در عرصه اقتصاد امروز دنیا مطرح میباشد،تصمیمگیری است بطوریکه درانجام کلیه طرحهای سرمایهگذاری،توجیه اقتصادی و مطالعات امکانپذیری لازم میباشد و یکی از مهمترین ابزار در اینروش،تکنیکهای اقتصاد مهندسی میباشد که نرخ بهره در این علم دارای نقشی تعیینکننده میباشد.از سوی دیگر باتوجه به حرمتت مسلم ربادر دین مبین اسلام و با فرض اینکه بین بهره و ربا تفاوت خاصی وجود نداشته باشد،کاربرد این علم مبتنی بر نرخ بهره با دیدگاههای ارزشی اسلام مغایر به نظر میآید.در این تحقیق سعی شده است ضمن بررسی مفاهیمی از قبیل ربا،بهره،ارزش زمانی پول،تورم و اقتصاد مهندسی،تفاوتهای سیستم اقتصاد اسلامی و سرمایهداری در این زمینهها بررسی گردد.پس از بررسی مفهوم بهره در اقتصاد سرمایهداری و به تبع آن اقتصاد مهندسی و نیز مقایسه نظرات مراجع عظام،مفهوم جدید تحت عنوان"نرخ سود"معرفی گردیده و بدین ترتیب شاخص جدیدی برای تصمیمگیری اقتصادی در قالب نظام ارزشی دین مبین اسلام جهت ارزیابی اقتصادی طرحها ارائه شده است.بدین منظور روند سودآوری در پارهای از صنایع کشور در یک دوره زمانی بررسی شده و تداوم روند آن مبنایی برای برآورد نرخ سودآوری در آن صنعت تلفی گردیده است.نرخ سود مذکور بعنوان جایگزین نرخ بهره بانکی در فرمولهای اقتصاد مهندسی برای ارزیابی اقتصادی طرحها تلقی گردیده است و فرمولهای محاسباتی براین مبنا عند اللزوم مورد تجدیدنظر قرار گرفتهاند
خلاصه ماشینی:
"پس از بررسی مفهوم بهره در اقتصاد سرمایهداری و به تبع آن اقتصاد مهندسی و نیز مقایسه نظرات مراجع عظام،مفهوم جدید تحت عنوان"نرخ سود"معرفی گردیده و بدین ترتیب شاخص جدیدی برای تصمیمگیری اقتصادی در قالب نظام ارزشی دین مبین اسلام جهت ارزیابی اقتصادی طرحها ارائه شده است.
3. الگوی پیشنهادی برای ارزیابی اقتصادی طرحها بعد از بررسی مفاهیم ربا و بهره و مقایسه موردی اقتصاد اسلامی،سرمایهداری و در نهایت اقتصاد مهندسی و لحاظ نمودن نظرات فقهای شیعه به نتایج زیر دست مییابیم: *استفاده از تکنیکهای اقتصاد مهندسی با لحاظ کردن بهره تا آنجایی که فقط بصورت محاسبات ریاضی باشد و به عملیات روبی منجر نشود با احکام اسلامی مغایرت بارز ندارد.
در پایان سال چنانچه کلیه ترازنامهها در کنار یکدیگر جمع شوند با استفاده از روشهای محاسباتی بانک به راحتی میتواند حتی درصورتیکه برخی از شرکتهای طرف قرارداد متضرر هم شده باشند در نهایت برای کل سرمایههایی که در اختیار دارد و داراییهای طرفهای قرارداد یک نرخ سود را برای سال مالی گذشته تعیین کند که نرخی کاملا واقعی و حقیقی است و این نرخ سود سرمایهگذاری در بانک مربوطه خواهد بود و سود سالهای آتی را باتوجه به روند تغییرات نرخ سود سالهای قبل میتوان به کمک روشهای علم آمار پیشبینی کرد.
نتیجهگیری پس از بررسیهای انجام شده در این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که به جهت اختلافات اساسی بین دو سیستم اقتصاد اسلامی و سرمایهداری روش تصمیمگیری نیز در این دو سیستم متفاوت است باتوجه به عدم مشروعیت کاربرد نرخ بهره در دین مبین اسلام پیشنهاد شد که بجای نرخ بهره در الگوی ارائه شده از شاخص جدیدی به عنوان برآورد نرخ سود استفاده نماییم که معادل با میزان سود واقعی تقسیم بر میزان کل داراییها است."