چکیده:
در این مقاله،ضمن تعریف توسعه و اهداف آن به معرفی عوامل اصلی و ارکان توسعه ملی خواهیم پرداخت.با آن میل به رشد و توسعه فردی و اجتماعی از جمله ویژگیهای مشترک جوامع است،لیکن نهایت و آرمان توسعه در فرهنگها و اقوام مختلف متفاوت تلقی شده است.هر چند که امروزه منظور از توسعه و پیشرفت،عمدتا اقتصادی و آن هم با معیارهای خاصی است که غایت آن‘‘رفاهم مردم‘‘یک کشور است،لیکن رفاه تحقق نمییابد مگر با طراحی و اجرای برنامههای توسعه همه جانبه هماره با تحقق عدالت اجتماعی در جامع و بنابراین اجرای عدالت اجتماعی از طریق برنامههای توسعه است که رفاه اقتصادی را نیز به همراه میآورد. با آنکه حرکت توسعه ملی ابعاد انسانی،اقتصادی،فرهنگی،اجتماعی و سیاسی دارد،لیکن انسان هسته اصلی و محور توسعه در زوایای مختلف نخواهد بود.توسعهیافتگی انسانها به عنوان پلی برای گذر از بیارادگی به همت،بیبرنامه بودن به برنامه داشتن،تفرق به وحدت،ناامنی به امنیت،فرار از کار به وجدان بالای کاری و تقوای حرفهای،گریز به مشارکت،بینظمی به نظم،جمود به اندیشه و...است.برای توسعه پایدار و تعالیبخش پنج رکن بدین شرح به عنوان ارکان توسعه ملی در این مقاله مدنظر قرا گرفته و نقش آنها در فرآیند توسعه ملی تبیین شده است. نظام آموزشی-نظام پژوهش-نظام مدیریت-نظام ارزشی و نظام امنیت ملی همچنین فرآیند توسعه مستلزم ابزار و لوازمی است که ارتباطات،حمل و نقل،انرژی و...از جمله آنند.
خلاصه ماشینی:
"موضوع قابل اشاره در طراحی"نظام آموزشی کار آمد"این است که این نظام و نهادهای آن نباید خود ایجاد نیازهای جدیدی را باعث شود و دیگر اینکه در نظام سیاسی اجتماعی ما از آموزش،مدرسه و دانشگاه مفهوم و انتظاری وسیعتر از غرب و حتی شرق وجود دارد.
عدالت به جای مساوات در پایان این نوشتار با استفاده از شکل زیر(کشتی توسعه) یک تصویر عمومی از حرکت توسعه در کشور ارائه میگردد که برای هر بخش از تصویر توضیح مختصری داده شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جمعبندی همانگونه که در شکل 1 نشان داده شده است،رهبری و مدیریت کلان کشور که نقش سکاندار و هدایتکننده کشتی توسعه را بعهده دارد،در فرهنگ و در مسیر ترسیم شده توسط نظام ارزشی و با بکارگیری ارکان توسعه ملی(نظام امنیتی،نظام اداری،نظام آموزشی و نظام تحقیقاتی)و استفاده از زیرساختارهای فیزیکی به حرکت و پیشرفت ادامه میدهد.
همان طور که بعد از آماده بودن سایر شرایط میتوان به امر آموزش کارکنان کشتی پرداخت در حرکت توسعه ملی نیز پس از ایجاد امنیت و وجود یک نظام اداری و مدیریتی کارآمد میتوان با بکارگیری نظام آموزشی کارآمد(که از قبل طراحی شده است)به این امر مهم پرداخت.
در دیدار با یکی از معاونین یک وزارتخانه مهم که سفرهای علمی-تخصصی زیادی به خارج دارند اعلام نمودند که در بازدیدهای خود از برخی کشورهای جهان سوم ملاحظه نمودند که آن کشورها از نظر منابع طبیعی،امکانات،سرمایهها،فاصله زیادی با ما داشتهاند ولی با وجود مدیریت دلسوز و کارآمد به همراه نظام کارآمد اداری توانستهاند پیشرفتهای قابل توجهی را کسب نمایند."