چکیده:
هدف این پژوهش، بررسی رابطة ویژگیهای شخصیتی (برونگرایی2، روان رنجوری3، روان
پریشی4) و برخی دیگر از متغیرها با بزهکاری پسران نوجوان است. بازنگری نتایج
پژوهشهای انجام شده نشان میدهد که هم آمادگیهای ارثی و هم عوامل محیطی در بروز
و گسترش بزهکاری نقش مؤثری دارند.
روش پژوهش، علی – مقایسهای بوده است. جامعه آماری را کلیه دانشآموزان پسر که در
نیمسال دوم تحصیلی 78-1377 در مقطع دبیرستان در شهر اصفهان مشغول به تحصیل بودند و
پسران نوجوان بزهکار بین سنین 14 تا 18 سال که در نیمه اول 1378 در زندان مرکزی
اصفهان بسر میبردند، تشکیل دادهاند. روش نمونهگیری در گروه عادی، روش نمونهگیری
خوشهای به صورت انتخاب تصادفی بوده است. حجم نمونه برای گروه عادی، 50 نفر و برای
گروه بزهکار نیز 50 نفر (یعنی همه پسران نوجوان بزهکار موجود در زندان مرکزی اصفهان
در آن زمان) بوده است. ابزارهای پژوهش را پرسشنامه خود ارزیابی، پرسشنامه اطلاعات
شخصی و پرسشنامه شخصیتی آیزنک (فرم کوتاه)، شامل مقیاسهای برونگرایی، روان رنجوری،
روان پریشی و دروغ سنج تشکیل دادهاند
روش آماری مورد استفاده در پژوهش حاضر، تحلیل تمایزات در نرمافزار SPSS بوده است.
در این پژوهش 9 فرضیه شامل 3 فرضیه اصلی و 6 فرضیه فرعی مورد ازمون قرار گرفت و هر
9 فرضیه تأیید شد. نتایج فرضیههای اصلی به شرح زیر است:
پسران نوجوان عادی، به طور معنیداری، برونگراتر از پسران نوجوان بزهکار بودهاند
(P<0/001).
پسران نوجوان بزهکار، به طور معنیداری، روان رنجورتر از پسران نوجوان عادی
بودهاند (P<0/001).
پسران نوجوان بزهکار، به طور معنیداری روان پریشتر از پسران نوجوان عادی بودهاند
(P<0/001).
با توجه به یافتههای این تحقیق و تحقیقات مشابه ، پیشنهادهایی به مسؤولان قضایی،
آموزش و پرورش، والدین، روانشناسان و پژوهشگران علاقهمند ارایه گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"این پرسش مطرح است که تداوم رفتارهای بزهکارانة نوجوانان تا چه میزان نشان دهندة ثبات و پایایی مشکلات رفتاری حادتری همچون روانرنجوری یا روان پریشی است؟ از سوی دیگر، ابعاد و ویژگیهای شخصیتی که آیزنک5 در تبیین شخصیت در نظر میگیرد، تا چه میزان با شدت، فراوانی و تداوم رفتارهای بزهکارانة نوجوانان همبستگی دارند؟ همچنین این ویژگیها، تا چه میزان در رشد، سازگاری و بهزیستی نوجوانان عادی مؤثرند؟ با درک این پیچیدگیهاست که در سالهای اخیر، روانشناسان، پژوهشهای گستردهتری را در ارتباط با رفتارهای بزهکارانة نوجوانان، به منظور تشخیص مؤثر آسیبهای روانی و تغییر و اصلاح رفتار آنان، ضروری دانستهاند.
چنین به نظر میرسد که مقیاس برونگرایی پرسشنامة شخصیتی آیزنک، که شامل مادههای زیادی در مورد اجتماعی بودن است، در ارتباط با پسران نوجوان بزهکار در زندان مرکزی اصفهان، کاربرد کمتری داشته است زیرا این قبیل افراد رفتارهای خود را به صورت کنترل شده بروز میدهند، به این دلیل که از اقامت در زندان احتمالا“ راضی نبوده و اغلب به افسردگی دچار شدهاند.
Agnew پسران نوجوان، میزان تحصیلات والدین، و تعداد اتاقهای منزل در گروه عادی به طور معنیداری بیشتر از گروه بزهکار بوده است (به ترتیب، 001/0> P و 001/0>P و 001/0>P و 03/0>P و 01/0>P) نتایج بدست آمده مربوط به یافتههای فرعی این پژوهش با بسیاری از نتایج پژوهشهای انجام شده توسط رابینسون (1978 به نقل از آدامز و دیگران، 1994)، کوای (1979 به نقل از نلسون و ایزرائل ، ترجمة منشی طوسی، 1371 )، ویدم (1989 به نقل از آدامز و دیگران، 1994)، پاگنی و دیگران (1998)، نوابینژاد (1361)، احدی (1364)، و بردبار (1375) همخوانی دارد."